Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

84 Birleşmiş Milletler’in Özel Yöntemleri Çerçevesinde Özel Raportörlük Kurumu neticesinde, önerilerini de içeren rapor hazırlanır ve devletle ilgili bu raporlar, insan hakları alanında faaliyet gösteren insan hakları organ- larının bilgisine açık hale gelir. Bu kapsamda, 2008 tarihli Özel Yön- temler El Kitabı 8 ’na göre özel yöntemlerin başlıca işlevleri şu şekilde sıralanmıştır: 9 • Konusal bir sorunu veya ülke durumunu analiz eder. • Hükümet(ler)in ve diğer ilgili aktörlerin alması gereken önlemleri tavsiye eder. • Birleşmiş Milletler organlarını ve kurumlarını, özellikle İnsan Hakları Konseyi’ni ve uluslararası toplumu belirli durumları ve sorunları ele alma gereği konusunda uyarır. Bu bağlamda, erken uyarıda bulunma ve önleyici tedbirleri teşvik etmede rolleri vardır. • İlgili devletlerden acil eylemde bulunulmasını talep eder ve insan hakları ihlalleri ile ilgili iddialara cevap vermeleri ve tazminat sağlamaları için çağrılarda bulunarak; ihlallerin mağdurları adına savunuculuk yapar. • Belirli insan hakları sorunlarını ele almak ve hükümetlerle sivil toplum kuruluşları ve hükümetler arası örgütler arasında işbirli- ğini teşvik etmek için uluslararası ve ulusal toplulukları ve İnsan Hakları Konseyi’ni harekete geçirir. - Tavsiyelerinin takibini yapar. II. ÖZEL RAPORTÖRLER A. Özel Raportörlerin Önemi Uluslararası insan haklarının genel ilkelerinin belirlenmesi ve bu alanda belirli standartların oluşturulması amacıyla bir dizi bağlayıcı niteliğe haiz olan ve olmayan belge kabul edilmiştir. Bu girişimlerin 8 Bahsi geçen El Kitabı, ilk olarak 1999 yılında özel yöntem görevlilerinin 6. Yıllık Toplantısında kabul edilmiştir. Ancak Birleşmiş Milletler’in insan hakları sistemi- nin değişen yapısı, görevlerle ilgili yeni gelişmeler göz önünde bulundurularak ve devletlerin, sivil toplum kuruluşlarının bu konudaki görüşleri göz önünde bu- lundurularak 2008 yılında revize edilmiştir. El Kitabı’nın yeni hali, Haziran 2008 yılında 15. Yıllık Özel Yöntemler Toplantısı’nda kabul edilmiştir. 9 Manuel of Operations of the Special Procedures of the Human Rights Council, 2008, para. 5, s. 5