Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

93 TBB Dergisi 2019 (143) Fatmagül KALE ÖZÇELİK kin çalışmalar yürütülmektedir. 33 Türkiye özelinde ise ülkesel çalışma türü henüz hiç yapılmamıştır. 4. Özel Raportörler’in Atanmasına ve Faaliyetlerine İlişkin Genel Esaslar Özel raportörler, daha önce Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sos- yal Konsey’in bir yan kuruluşu olan İnsan Hakları Komisyonu, 2006 yılından beri Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun bir yan kuruluşu olan İnsan Hakları Konseyi 34 tarafından yönetilen ve “özel yöntemler” olarak bilinen sistemin parçası olarak geliştirilmiştir. Birleşmiş Mil- letler, insan haklarını yapıcı diyalog, katılım ve hükümetlerle işbirliği gibi çeşitli yollarla desteklemeyi ve korumayı amaçlar ve özel rapor- törlerde bu çabaların bir parçasıdır. Birleşmiş Milletler özel raportörleri, BM insan hakları sisteminin kamuoyu yüzü olarak kabul edilir ve yaptıkları işlerde yüksek dere- cede özerkliğe sahiptirler. 35 Bu özerklik kapsamında raportörler, geniş kapsamlı bir hareket özgürlüğünden, düşünce ve ifade özgürlüğün- den faydalanırlar. Uygulamada özel raportörler, zorlayıcı güce sahip değildir. Diğer bir deyişle, yaptırım gücü bu kişilerde bulunmaz. De- netleme, danışma, tavsiye veya izleme fonksiyonlarına sahiptirler. Di- ğer uluslararası yargısal veya siyasi nitelikte organlara benzer şekilde, devletler nezdinde bağlayıcı güce haiz olmayan tavsiyelerde bulunur- lar. Yetkileri, devletlerin insan hakları sözleşmelerine taraf olmasından kaynaklanmaz. Bunun için ilgili devletin Birleşmiş Milletler örgütüne üye olması yeterlidir. Özel yöntemler çerçevesinde görevlendirilen raportörler, İn- san Hakları Konseyi Başkanı tarafından atanırlar. İnsan Hakları Konseyi’nin 5/1 sayılı kararına göre, sivil toplum kuruluşları ya da BM kurumları, hükümet dışı ve hükümetler arası kuruluşlar ve hü- kümetler özel raportörler olarak atanacak kişileri aday gösterebilir 33 http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/SP/Pages/Currentmandateholders.aspx, 04.06.2018. 34 Konsey, Birleşmiş Milletler reformunun bir parçası olarak, insan haklarını koru- mak ve teşvik etmek için BM sistemini yeniden canlandırmak ve daha etkili hale getirmek umuduyla kurulmuştur. 35 Subedi, s. 209.