Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

97 TBB Dergisi 2019 (143) Fatmagül KALE ÖZÇELİK ülke ziyareti ile görevlendirilmiş özel yöntemler kapsamında atanan uzmanlar ve raportörler de bu kapsama dâhil edilmiştir. 41 4. Özel Raportörlerin Çalışma Yöntemleri Çalışmalarından dolayı İnsan Hakları Konseyi’ne karşı sorumlu olan 42 özel raportörlerin yetki ve görevleri, yürütecekleri faaliyetin süresine ve kapsamına göre değişmektedir. Ancak bu yetki ve gö- revlerin genel itibariyle, belirli ülkelerdeki veya bölgelerdeki insan hakları durumlarını ya da dünya genelindeki insan hakları ihlallerini incelemek, izlemek, tavsiye etmek ve kamuya açık bir şekilde rapor- laştırmak şeklinde olduğu söylenebilir. 43 Bu faaliyetlerinin hukuksal dayanakları ise esas olarak iki belge ekseninde gerçekleşir. 44 Birinci- si, İnsan Hakları Konseyi tarafından 2007 tarihinde kabul edilen Özel Yöntem Uzmanları İçin Davranış Kuralları (Code of Conduct for Special Procedures Mandate-holders of the Human Rights Council) ’dır. İkincisi ise, 2008 yılında Özel Yöntemler Koordinasyon Konseyi tarafından özel raportörler toplantısı sonucunda kabul edilen İnsan Hakları Konseyi Özel Yöntemler El Kitabı (Manuel of Operations of the Special Procedures of the Human Rights Council) ’dır. İlgili düzenlemeler kapsamında, ata- nan özel raportörler görevlerini yerine getirirken insan hakları ihlalleri ile ilgili belirli iddialar hakkında bilgi alırlar ve açıklama için hükü- metlere acil itiraz veya iddia mektubu gönderirler. Birleşmiş Milletler kaynaklarına göre, 2017 yılında, özel yöntem yetkilerince 128 ülkenin hükümetine 1.000’den fazla mektup gönderilmiştir. Faaliyetlerinin bir diğer önemli bir özelliği ise, insan hakları durumunu araştırmak için ülke ziyaretleridir. Ülke ziyaretlerini ve genel çalışmalarının neticesini rapor hazırlayarak bitirirler. 45 Bu bağlamda, özel raportörler tarafın- 41 Manuel of Operations of the Special Procedures of the Human Rights Council, 2008, para. 19, s. 9-10. 42 Code of Conduct for Special Procedures Mandate-holders of the Human Rights Council, 2007, madde 15. 43 Smith, s. 199. 44 Subedi, s. 211. 45 2017 yılında yayınlanan İnsan Hakları Konseyi verilerine göre, bu yılda yalnızca özel raportörler tarafından 55 ülke ziyareti gerçekleşmiştir. Bunun yanı sıra özel raportörlerce sadece 2017 yılında, 34 konusal ve 12 ülkesel rapor hazırlanmıştır. Facts and figures with regard to the special procedures in 2017, Human Rights Council, Thirty-seventh session, Annual report of the United Nations High Com- missioner for Human Rights and reports of the Office of the High Commissioner and the Secretary-General.