Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

108 Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları Işığında İdari Yargının Görev Alanının Belirlenmesine ... makta, idare ile bireyin arasındaki ilişkide uygulanacak hukuk kuralla- rının, bireylerin kendi ilişkinlerinde tatbik edecekleri kurallardan farklı düzenlenmesinin neticesi olarak artık bir gereksinim teşkil etmektedir. 7 Gerek öğretide 8 gerekse yargı kararlarında 9 idarenin idari fonksi- yonuna girdiği kabul edilen işlem ve eylemleri ile sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıkların idari yargı yerinde çözümlenmesi gerekti- ği ifade edilmektedir. Ancak idarenin her tür işlem ve eyleminden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görev alanına girdiği de söylenemeyecektir. 10 İdarenin kimi eylem ve işlemlerinin yargısal de- netimi, kanun koyucunun açık düzenlemesi sonucu adli yargıya tâbi kılınabilir. 11 Mahkemenin önüne gelen bir davada esas incelemesi yapıp karar verebilmesi için, o davaya bakma konusunda görevli ve yetkili olması gerekmektedir. 12 Başka bir ifadeyle mahkemeler, görevine girmeyen konuda karar veremeyeceği gibi, görev ve yetkisi içindeki davaya bakmaktan da kaçınamaz (Anayasa, m. 36). Bir uyuşmazlık açısından hangi mahkemenin görevli olacağı hususu kamu düzenindendir ve bu husus kanunla belirlenir. Ancak günlük hayat pratiklerinden doğan kimi uyuşmazlıkların karmaşıklığı veya her somut olayın kendine has özellikleri nedeniyle bazen uyuşmazlığın hangi yargı yolunda çözül- mesi gerektiğini belirlemek ciddi bir problem teşkil etmektedir. 13 Bun- gelişmeye başladığı dönemlerden günümüze gelişimi hakkında bkz. Serkan Sey- han, “Yargı Kararlarının İdarece Uygulanmaması Durumuna Fransız Hukukunda Getirilen Çözüm: Yargısal Emir”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, S. 2, Seçkin Yayınları, Ankara, 2016, s. 561 vd. 7 Tan, s. 615 - 616; Gözübüyük, s. 8. 8 Gözübüyük, s. 80 vd.; Gürsel Kaplan, İdari Yargılama Hukuku, Ekin Yayınları, Bursa, 2016, s. 83. 9 “(…) genel olarak idare hukuku alanına giren konularda idari yargı, özel hu- kuk alanına giren konularda adli yargı görevli olacaktır”. AYM, E. 2013/68, K. 2013/165, T. 26.12.2013, (RG, T. 27.03.2014, S. 28954). 10 Sancakdar, s. 48; Kaplan, s. 70; Ramazan Çağlayan, İdari Yargılama Hukuku, 8. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2016, s. 106. 11 Gözübüyük, s. 5. Her ne kadar yasa koyucunun, Anayasa’nın 142. maddesi uya- rınca, mahkemelerin görev ve yetki alanlarını belirlemekte takdir yetkisi bulunsa bile Anayasa Mahkemesi’nin de belirttiği üzere bu yetkinin haklı neden ve kamu yararı uyarınca kullanılması gerektiği açıktır. Bkz. AYM., E. 2011/35, K. 2012/23, T. 16.02.2012, (RG, T. 19.05.2012, S. 28297). 12 Gözübüyük, s. 77; Çağlayan, s. 261. 13 Niyazi Acar, “Uyuşmazlık Mahkemesinin Kararlarına Göre İdari Yargının Görev Alanı”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Li-