Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

* Makalenin yazım aşamasında, yorum ve değerlendirmeleri ile makalenin geliş- mesini ve zenginleşmesini sağlayan Arş. Gör. Dr. Murat Erdoğan’a ve Arş. Gör. Gizem Güner Yaşar’a değerli katkıları için teşekkür ederim. ** Arş. Gör., Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Ana- bilim Dalı, [email protected] , ORCID: 0000-0003-0803-6449, Makale- nin Gönderim Tarihi: 01.02.2019, Kabul Tarihi: 04.02.2019 LATİN AMERİKA ÜLKELERİNDE BAŞKANIN SORUMLULUĞUNU İŞLETMEK İÇİN PARLAMENTOLARIN KULLANDIĞI ARAÇLAR* TOOLS USED BY THE PARLIAMENTS IN ORDER TO OPERATE THE PRESIDENT’S RESPONSIBILITY IN LATIN AMERICAN COUNTRIES Ahmet EKİNCİ** Özet: Bu çalışmanın amacı, Latin Amerika ülke uygulamaları kapsamında başkanın siyasal sorumluluğunu incelemektir. Başkanın halk tarafından seçildiği siyasal sistemlerde, başkanın görev süresi sabittir. Çünkü başkanın parlamento tarafından güvensizlik oyları ile görevden alınması mümkün değildir. Kural olarak bunun tek istisnası impeachmenttır. Bununla birlikte, Latin Amerika ülkeleri incelendi- ğinde farklı bir sonuç ortaya çıkmaktadır. Şayet başkan halk desteği- ne sahip değilse ve parlamentoda kendisini istikrarlı bir şekilde des- tekleyen bir çoğunluk yoksa başkanın görev süresini tamamlaması sanıldığı kadar kolay olmamaktadır. Parlamentonun başkanın görev süresi dolmadan görevini sona erdirmesinin impeachment dışında iki yolu daha vardır. Bunlar başkanı istifaya zorlamak ve başkanlık makamında daimi boşalma olduğunu ilan etmektir. Bu iki yöntem, daha ziyade, parlamentoda başkana muhalif olan partilerin impeach- ment için gerekli olan anayasal şartları sağlayamadığı durumlarda gündeme gelmektedir. Başkanın fiziksel ve/veya zihinsel yetersizliği dolayısıyla başkanlık makamında boşalma olduğunu karar vermek, parlamento tarafından kullanılan anayasal bir yetkidir. Ancak parla- mentolar bu yetkiyi kapsamı dışında kullanmaktadır. Sonuç olarak bu araçların kullanılması, başkanlık sisteminin katılığında bir yumuş- maya sebep olmaktadır. Anahtar Kelimeler: Başkanın Siyasal Sorumluluğu, Başkanın Görevinin Sona Ermesi, İmpeachment, Başkanın İstifası, Fiziksel ve Zihinsel Yetersizlik