Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

17 TBB Dergisi 2019 (144) Ahmet EKİNCİ isimlendirme tercih edilmeksizin başkanın görev süresini tamamla- yamaması olgusu, impeachment, yetersizlik kararı ile ya da görevi terk etme sonucu makamın boşalması ve başkanın istifası kapsamın- da incelenmiştir. Şüphesiz başkanın görevini tamamlayamaması üze- rinde birçok sebep aynı anda etkili olabileceği gibi bazen yolsuzluk ya da kötü ekonomik performans gibi tek ve etkili bir sebep de etkili olabilir. Bu sebeplerin neler olduğunu detaylı bir şekilde bu çalışma- da incelemek ise çalışmanın kapsam ve sınırlılıkları ile bağdaşma- maktadır. Bu nedenle yalnızca doktrinde öne çıkan kötü ekonomik performans algısı, başkanın popülaritesinin düşmesi ve parlamento desteğini kaybetmesi ve başkanın anayasal yetkilerini kötüye kul- lanması sebepleri, tanıtıcı yönleri bakımından ele alınmıştır. Ayrıca bu sistemlerdeki parlamento ve başkan arasındaki gerilim çoğu za- man basit bir siyasal sorumluluk hadisesinin ötesinde, demokrasi 10 ve hukuk devleti sorununu da bünyesinde barındırır. Öyle ki bazı başkanların görev süresi dolmadan görevden alınmasının demok- ratik düzeni restore etmeye imkân tanıdığı dahi ifade edilmektedir. Bu kapsamda Fujimori’nin (Peru), Balaguer (Dominik Cumhuriyeti) ve Serranazo’nun (Guatemala) görevden alınması bu tip başkanlık krizleri olarak değerlendirilmektedir. 11 Ancak ülkeleri bu yönüyle in- mocratic Breakdown to Impeachment to Presidential Breakdown”, Journal of Poli- tics in Latin America , Vol. 1, 2011, p. 125-141, s. 127-128. 10 Örneğin Marsteintredet’in araştırmasına göre kriz, siyasi gerekçelerle ve siyasal yöntemler vasıtasıyla çözülmeye çalıştığında başkan görevden alınsa bile kriz devam etmektedir. Yazar bu kapsamda, impeachment ile görevden alınan bir başkan sonrasında krizin devam etmediğini, ancak diğer yöntemler benimsendi- ğinde krizin devam ettiğini vuergulamaktadır. Benzer şekilde yazar, demokratik kurallar vasıtasıyla yönetmekten vazgeçer ve örneğin bir yürütme darbesi yapma- ya kalkarsa bazen muhalefetin bu başkanı görevden alması demokrasiye hizmet edebilir. Ancak salt ekonomik gerekçelerle, demokratik yönetimi benimsemiş bir başkanı görevden almak için farklı yolların benimsenmesi, örneğin asker ile it- tifaklar kurulması, demokrasiyi daha fazla zedeleyebilir. Yazar, tamamen siyasi gerekçelerle, halkı sokağa davet etmenin ve bir sonraki seçimleri beklemeksizin başkanı görevden almaya girişmenin yarı-samimi (semi-loyal) bir davranış oldu- ğunu belirtmektedir. Marsteintredet, (2014), s. 173-194. 11 Einar Berntzen, Tor-Einar Holvik Skı-inlo, “Peru and the Fujimori Presidential Breakdown in 2000: Continuismo Gone Bad”, Presidential Breakwowns in Latin America, Ed. Mariana Llanos, Leiv Marsteintredet, Palgrave MacMillian, 2010, ss. 197-213; Maren Christensen Bjune, Stina Petersen, “Guarding Privileges and Saving the Day: Guatemalan Elites and the Settlement of the Serranazo”, Presi- dential Breakdowns in Latin America, Ed. Mariana Llanos, Leiv Mirsteintredet, Palgrave MacMillian, 2010, ss. 165-181; Leiv Marsteintredet, “The Dominican Re- public and the Fall of Balaguer 1994-1996: Presidential Breakdown or Democratic Transition”, Ed. Mariana Llanos, Leiv Marsteintredet, Palgrave MacMillian, 2010,