Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

232 Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun Tedbir Nafakasına Dair 25.10.2018 Tarihli ve ... 4. Lehine Tedbir Nafakasına Hükmedilecek Olan Eşin Talebine Gerek Bulunmaması Boşanma, ayrılık ya da evlenmenin iptali davasında hâkim, tedbir nafakasına, geçici bir önlem olarak kendiliğinden, diğer bir anlatım- la taraflardan herhangi birinin talebi olmasa bile hükmedebilir. Ger- çekten de TMK m. 169’da hâkim tarafından gerekli geçici önlemlerin “ re’sen ” alınacağı açıkça düzenlenmiştir. Böylelikle kanun koyucu; hâkime, boşanma, ayrılık veya evlenmenin iptali davasında, dava sü- resince tarafların geçimini nasıl sürdüreceğini araştırma ve gerekiyor- sa bir taraf lehine tedbir nafakasına hükmetme görevi yüklemiştir. Ge- çici önlemlere başvurma ve bu kapsamda tedbir nafakasına hükmetme konusunda geniş bir takdir yetkisine sahip olan hâkim, bu alanda usûl hukuku bakımından re’sen araştırma yetkisine sahiptir. 58 Dolayısıyla hâkim, tarafların ekonomik ve sosyal durumlarını, boşanma süresince geçimlerini nasıl sağlayacaklarını, delilleri serbestçe toplamak suretiy- le araştırır ve söz konusu verileri vicdanî kanaatine göre değerlendire- rek bir taraf lehine tedbir nafakasına re’sen hükmedebilir. 59 Hâkim, davacının dava dilekçesinde tedbir nafakası talep ettiği, buna karşılık davalının cevap dilekçesinde tedbir nafakası talep et- mediği, hatta karşı tarafın talebine herhangi bir cevap vermediği du- rumlarda bile sadece davacının değil her iki tarafın da ekonomik du- rumunu araştırmalı ve gerekiyorsa bir taraf lehine tedbir nafakasına kendiliğinden hükmetmelidir. Hâkim, söz konusu araştırmayı sadece davanın başında değil, davanın her aşamasında yapmaya yetkilidir. Bu kapsamda hâkim, tarafların yargılamaya getirdiği dava malze- mesinden yararlanabilir. Ancak dava devam ederken gerekli geçici önlemlerin alınması hususunda re’sen araştırma ilkesi uygulanaca- ğından, hâkim, taraflarca getirilen maddî vakıa ve delillerin yanında tarafların getirmedikleri dava malzemesini de dikkate alabilir. Ancak hâkimin, kararını taraflarca getirilen maddî vakıalara dayandırabilme- si için, söz konusu maddî vakıaların varlığına kanaat getirmiş olması gerekir 60 . Hâkim, tarafların durumu hakkında bilgi edinmek amacıyla onların yargılamaya getirmedikleri dava malzemesini uyuşmazlığın 58 Sutter-Somm/Stanischewski, Art. 276 ZPO, N. 42; Dolge, Art. 276 ZPO, N. 15. 59 Dolge, Art. 276 ZPO, N. 16; Kurt, s. 97 vd. 60 Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, Cilt II, 6. Bası, İstanbul 2001, s. 1923.