Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

255 TBB Dergisi 2019 (144) Eda ŞAHİN vasiyet alacaklıları, 29 gaip ile birlikte mirasçı olanlar, gaip yüzünden mirasa katılamayacak olanlar, 30 vasiyeti yerine getirme görevlisi, 31 ha- yat sigortası lehtarı, 32 belirli koşulların yerine getirilmesi halinde Ha- zine (TMK m.530), 33 askerlik şubesi ile savcılık 34 ve gaip lehine Türk Borçlar Kanunu (TBK) m. 292 kapsamında bağışlayana dönme koşullu bağışlamada bulunanlar 35 olarak sayılabilir. 36 Hakları ölüme bağlı kimselerin istemi üzerine mahkeme, gaiplik kararı alma hususunu takdir eder. Bir kimse ölüm tehlikesi içinde kay- bolsa da çok uzun yıllardır kendisinden haber alınamasa da mahkeme karar vermedikçe gaip sayılmaz ve gaipliğe bağlanan sonuçlar doğ- maz. 37 Çekişmesiz yargıda görülecek olan gaiplik istemi 38 bakımından TMK m.32/II yetkili mahkemeyi belirlemiştir. Buna göre, “ Yetkili mah- keme, kişinin Türkiye’deki son yerleşim yeri; eğer Türkiye’de hiç yerleşme- mişse nüfus sicilinde kayıtlı olduğu yer; böyle bir kayıt da yoksa anasının veya babasının kayıtlı bulunduğu yer mahkemesidir .” 39 Görevli mahkeme ise gaiplik kararı şahıs varlığına ilişkin olduğu için Hukuk Muhake- meleri Kanunu (HMK) m.2’ye istinaden asliye hukuk mahkemesidir. 40 29 Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 256; Gençcan, s. 748; Arat, s. 268; Dural/Öğüz, s. 32; Zevkliler/Acabey/Gökyayla, s. 577; Oğuzman/Seliçi /Oktay-Özdemir, s. 33; Abik, s. 161; Cumhur Rüzgaresen, “Gaip Borçlunun İflâsı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , C. 61, S. 4, 2012, s. 1375; Helvacı, s. 38; Tokat, s. 537. 30 Abik, s. 161; Rüzgaresen, s. 1375; Akipek/Akıntürk/ Ateş, s. 256; Tokat, s. 537. 31 Arat, s. 268; Zevkliler/Acabey/Gökyayla, s. 577; Tokat, s. 538. 32 Gençcan, s. 748; Saymen, s. 53; Tekinay, s. 218; Feyzioğlu/Doğanay/Aybay, s. 64; Tokat, s. 538. 33 Arat, s. 268; Zevkliler/Acabey/Gökyayla, s. 577; Bilge Öztan, Şahsın Hukuku, Ha- kiki Şahıslar, Ankara 1994, s. 32; Feyzioğlu/Doğanay/Aybay, s. 64; Dural/Öğüz, s. 32; Oğuzman /Seliçi /Oktay-Özdemir, s. 33; Saymen, s. 53; Özsunay, s. 227-228; Tekinay, s. 218; Köprülü, s. 253-254; Tokat, s. 539. 34 Öztan, s. 32; Gençcan, s. 748. 35 Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 256; Rüzgaresen, s. 1375. 36 Gabin alacaklılarının ve vasinin, hakları ölüme bağlı kimseler olduğunun tartış- malı olduğu yönünde bkz. Zevkliler/Acabey/Gökyayla, s. 578; Tokat, s. 539. 37 İnan, s. 118; Tokat, s. 540. 38 Gençcan, s. 750; Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, s. 34; Abik, s. 162; Zevkliler/ Acabey/Gökyayla, s. 579; Akipek/Akıntürk/ Ateş, s. 259; Tokat, s. 540. 39 Gaibin annesi ve babası Türkiye’de nüfusa kayıtlı değillerse, yetkili mahkeme An- kara, İstanbul ve İzmir mahkemeleri olacaktır. Öztan, s. 33. 40 Gençcan, s. 748. Yargıtay’ın bu yöndeki kararı için örneğin bkz., Yargıtay, HGK, E. 2013/1-2096, K. 2015/1304, T. 06.05.2015 (www.kazanci.com.tr, Erişim Tarihi: 13.01.2019). Aksi görüşte, görevli mahkemenin HMK m.382-383 kapsamında sulh hukuk mahkemesi olduğuna ilişkin bkz. Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, s. 34; İpek Sağlam, “Devletin Yasal Mirasçılığı”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi