Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

257 TBB Dergisi 2019 (144) Eda ŞAHİN İlân sonucunda gaip kimse ortaya çıkar ya da kendisinden haber alınırsa veya öldüğü tarih kesin olarak tespit edilirse gaiplik istemi düşer (TMK m. 34). Dolayısıyla, gaip olduğu iddia edilen kimse çıkıp gelirse veya sağ olduğunu mahkemeye iletirse ya da hakkında bilgisi olan kimseler gaibin sağ olduğunu bildirirlerse gaiplik kararı verile- mez. 47 Gaibin ölmüş olduğu tespit edilirse de gaiplik kararı verilemez; bu durumda kişilik ölümle son bulur ve artık ölüme ilişkin hükümler uygulanır. 48 İlânın sonuçsuz kalması üzerine mahkeme gaipliğe karar verir (TMK m.35/I). 49 Bu karar, hâkimin bildirmesiyle birlikte ölüm kütüğüne işlenir (TMK m.45). 2. Gaiplik Kararının Hükmü Mahkemenin kişinin gaipliğine karar vermesi ile birlikte ölüme bağlı haklar, aynen gaibin ölümü ispatlanmış gibi kullanılır (TMK m.35/I). 50 Gaipliğine hükmedilen kişi, ölü de değildir hayatta da, 51 ama gaiplik kararı kişi ölmüş gibi sonuçlar doğurur. 52 Gaiplik kara- rı, kişinin öldüğüne ilişkin bir karine teşkil eder. 53 Bir diğer deyişle, gaiplik kararı ile ispat yükü yer değiştirir, 54 gaiplik kararı verilmesini talep eden kişi, gaibin öldüğünü ispatlamaktan kurtulur 55 ve gaibin öldüğüne ilişkin adi karine tesis edilir. 56 Söz konusu karinenin ilgililer tarafından gaibin hayatta olduğu veya belirli bir tarihte öldüğü iddia edilerek her türlü delille çürütülmesi mümkündür. 57 Gaibin çıkıp gelmesi ya da sağ olduğunun anlaşılması üzerine gaiplik kararı hükümsüz hale gelir. 58 Hatta nüfus kütüğünden gaip 47 Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 258; Gençcan, s. 751; Dural/Öğüz, s. 33. 48 Gençcan, s. 751; Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, s. 34. 49 Hatemi/Kalkan Oğuztürk, s. 72; Tekinay, s. 219; Gençcan, s. 751; Akipek/Akın- türk/Ateş, s. 258; Arat, s. 270; Saymen, s. 55-56; Özsunay, s. 229; İmre, s. 507; Fey- zioğlu/Doğanay/ Aybay, s. 65; İnan, s. 120; Dural/Öğüz, s. 33; Helvacı, s. 39. 50 ZGB m. 38 de aynı düzenlemeyi içermektedir. 51 Gençcan, s. 752; Dural/ Öğüz, s. 34; Carriere, s. 902. 52 Oğuzman/Seliçi /Oktay-Özdemir, s. 35. 53 Kley/Seferovic, s. 155; Abik, s. 163; Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, s. 35. 54 Kley/ Seferovic, s. 155; Zevkliler/Acabey/Gökyayla, s. 580; Oğuzman/Seliçi/Ok- tay-Özdemir, s. 35; Abik, s. 163; Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 259; Tokat, s. 546. 55 Gençcan, s/ 745 56 Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 259; Kley/Seferovic, s. 155. 57 Saymen, s. 57; Zevkliler/Acabey/Gökyayla, s. 580; Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 259; Tokat, s. 546. 58 Kley/Seferovic, s. 156; Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, s. 38.