Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

262 Gaipliğin Miras Hukuku Bakımından Hüküm ve Sonuçları Güvence gösterilmesi gaibin ve onun üstün dereceli mirasçılarının menfaatlerini korumaya hizmet ederken, güvencenin belirli süreyle sı- nırlı olmaksızın verilmesi gaibin terekesinin intikal ettiği kimselerin menfaatlerine ters düşer. Bu nedenle, kanun koyucu iki tarafın menfa- atini dengelemek için güvencelerin belirli süreler ile sınırlı olmak üze- re gösterilmesini istemektedir. 93 Güvence süreleri gaiplik kararının ve- rilme sebebine göre farklılık gösterir. 94 TMK m.584/II gereğince, ölüm tehlikesi içinde kaybolma durumunda beş yıl, uzun zamandan beri ha- ber alınamama durumunda on beş yıl ve her halde en çok gaibin yüz yaşına varmasına kadar geçecek süre için güvence gösterilir. Söz ko- nusu sürelerin başlangıç zamanı için TMK m.584/III, beş yılın tereke mallarına el konulduğu tarihten, on beş yılın ise son haber tarihinden başlanarak hesaplanacağını belirtmektedir. Söz konusu süreler geçtik- ten sonra da gaip ya da daha üstün dereceli mirasçılar ortaya çıkarsa terekenin yine geri verilmesi gerekir, ancak bu durumda güvenceden istifade edilmesi olanağı olmaz. 95 2.3. Güvenceden Kurtulma Aşaması Yukarıda bahsi geçen beş ve on beş yıllık sürelerin geçmesi ile güvencenin ortadan kalkacağı açıktır. Bunun yanı sıra, gaibin ortaya çıkması veya hayatta olduğuna ilişkin haber gelmesi hallerinde de gü- vence aşaması sona erer. Bu halde güvence karşılığı gaibin mirasının geçtiği kimseler gaibe söz konusu malvarlığı değerlerini geri vermekle yükümlü olurlar. 96 Gaibin kendisi herhangi bir süreyle bağlı olmadan her zaman malvarlığının iadesini isteyebilir. 97 Güvence aşamasının sona erme hallerinden biri de TMK m.584’te düzenlenen gaibin yüz yaşına gelmesidir. 98 Gaip yüz yaşına basınca, beş ve on beş yıllık süreler henüz dolmuş olmasa bile 99 gaibin mira- sının intikal ettiği kimselerin güvenceleri serbestleşir. Güvencelerin 93 Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 264. 94 Kocayusufpaşaoğlu, s. 561. 95 Kocayusufpaşaoğlu, s. 561; Köprülü, Miras, s. 357; Dural/Öz, s. 389; Oğuzman/ Seliçi/Oktay-Özdemir, s. 36; Helvacı, s. 42. 96 Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 264. Geri verme yükümlülüğü ile ilgili ayrıntılı açıkla- ma için bkz. aşağıdaki bölüm III.5. 97 Kocayusufpaşaoğlu, s. 562. 98 Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 264. 99 İnan/Ertaş/Albaş, s. 442; Dural/Öz, s. 388.