Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

267 TBB Dergisi 2019 (144) Eda ŞAHİN 5. Gaibin veya Daha Üstün Dereceli Mirasçıların Ortaya Çıkması Halinde Geri Verme Yükümlülüğü 5.1. Geri Verme Yükümlülüğünün Kapsamı Gaipliğine hükmedilen kişinin kesin olarak öldüğü bilinmediğin- den gaiplik kararı, ölümün vuku bulduğu duruma kıyasla farklı huku- ki sonuçlar doğurmaktadır. 125 Gaibin bir gün çıkıp gelebileceği ya da ölüm tarihinin saptanabileceği durumları göz önünde tutarak kanun farklı düzenlemelere yer vermektedir. Mirasçıların güvence göster- mek suretiyle gaibin terekesine sahip olabileceğini düzenleyen TMK, belli süreler içinde ortaya çıkan gaibin büyük oranda haklarını elde etmesine imkân tanır. 126 Gaibin veya üstün dereceli mirasçıların ortaya çıkması durumunda tereke mallarına sahip olanların geri verme yü- kümünü TMK m.585 düzenlemektedir. TMK m. 585/I’e göre, “ Gaip ortaya çıkarsa veya üstün hak sahibi olduklarını ileri sürenler bu sıfatlarını ispat ederlerse, tereke mallarını teslim almış olanlar, aldıkları malları zilyetlik kuralları uyarınca geri vermekle yükümlüdürler ”. Bu kapsamda zilyetlik kuralları uyarınca iadenin nasıl yapılacağını incelemek yerinde olur. Zilyetliğin geri verilmesinde uygulanacak hükümler (TMK m.993- 995) zilyedin iyiniyetli olup olmamasına göre değişmektedir. İyiniyetli geri vermekle yükümlü zilyet bakımından TMK m.993/I uygulanır. Buna göre, eşyanın kullanılması veya eşyadan yararlanılması zilyedin karineyle mevcut hakkına uygun şekilde olmuşsa, söz konusu kullan- ma ve yararlanma sebebiyle geri vermekle yükümlü olunan kimseye/ kimselere tazminat ödenmez. TMK m.993/I hükmünü miras hukuku alanına uygulamadan önce, terekeye el koyan mirasçıların iyiniyetin- den ne anlaşılması gerektiği tespit edilmelidir. Burada iyiniyet, gaibin mirasçıları veya mirasında hak sahibi olan kişilerin gaiplik koşullarının gerçekleşmediğini bilmemeleri ve bilmelerinin de gerekmemesidir. 127 Bir diğer deyişle, terekeyi elinde bulunduran mirasçılar, gaibin ölme- diğini veya üstün hak sahiplerinin varlığını ve haklarını bilmiyorlar ve bilebilecek durumda değillerse iyiniyetli olarak kabul edilirler. 128 Do- layısıyla, gaibin mirasçısı veya mirasında hak sahibi olan kişi iyiniyetli 125 Kley/Seferovic, s. 155; Dural/Öğüz, s. 34; Helvacı, s. 40. 126 Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, s. 35; Abik, s. 163. 127 Kocayusufpaşaoğlu, s. 562. 128 Dural/Öz, s. 388.