Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

269 TBB Dergisi 2019 (144) Eda ŞAHİN kalan masraflar ise lüks masraf olarak adlandırılır. 137 Lüks masraflar, malı güzelleştirerek, yapanın estetik ve duygusal arzularını tatmin amacına hizmet eder. 138 Bir masrafın zorunlu, yararlı ve lüks masraf kategorilerinden hangisinin içerisine girdiği, olayın özellikleri ve ye- rel adet göz önüne alınarak nesnel değerlendirme sonucu belirlenir. 139 Bu kapsamda TMK m.994/I’e göre, iyiniyetli zilyet, yapmış olduğu zorunlu ve yararlı masrafları geri vermeyi isteyen kimseden talep edebilir ve masraflar ödeninceye dek şeyi geri vermekten kaçınabilir. Dolayısıyla, terekeyi elinde bulunduran mirasçı, iyiniyetli ise iade is- teminde bulunan gaip veya üstün dereceli mirasçılardan zorunlu ve yararlı masrafların kendisine ödenmesini talep edebilir. Terekenin haklı ve iyiniyetli zilyedi TMK m.994/II kapsamında lüks masraf yerine tazminat isteyemez. Eğer iyiniyetli zilyet lüks mas- raf yaparak malla birleştirdiği eklemeleri zararsızca ayırabiliyorsa, bunları söküp alabilir. Ancak lüks masraf karşılığının ödenmesi tek- lif edilirse, söz konusu eklemeler zararsızca ayrılabiliyor olsalar da iyiniyetli zilyet bunları söküp alamaz, masraf bedeline tekabül eden para önerisini kabul etmek zorundadır. 140 Eklemelerin zararsızca sö- külüp alınmasının mümkün olmadığı durumda iyiniyetli zilyede lüks masraflar karşılığının ödenmesi teklif edilmiyorsa iyiniyetli zilyedin sebepsiz zenginleşme veya vekâletsiz iş görme hükümlerine göre talep hakkı saklıdır. Son olarak, TMK m.994/III “ Zilyedin elde ettiği ürünler, yaptığı giderler sebebiyle doğan alacaklarına mahsup edilir .” şeklindedir. Bu hükme istinaden iyiniyetli zilyet, malın ürünlerinden yararlanmışsa, yararlanmasına karşılık gelen miktar, yaptığı giderlere ilişkin alaca- ğından düşülür. 141 Terekeye el koyan mirasçılar kötüniyetli iseler, yani gaiplik koşul- larının gerçekleşmediğini biliyorlar ya da bilmeleri gerekiyorsa 142 geri vermenin kapsamına TMK m.995 hükmü uygulanır. Buna göre, kötü- niyetli zilyet, haksız el koyması yüzünden hak sahibine verdiği zarar- 137 Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, Eşya Hukuku, s. 119. 138 Eren, Borçlar Hukuku, s. 919. 139 Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, Eşya Hukuku, s. 119. 140 Eren, Borçlar Hukuku, s. 919; Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, Eşya Hukuku, s. 120. 141 Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, Eşya Hukuku, s. 120. 142 Kocayusufpaşaoğlu, s. 562.