Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

28 Latin Amerika Ülkelerinde Başkanın Sorumluluğunu İşletmek için Parlamentoların ... neden olabilecektir. Brezilya’da Collor’un devlet işlerinden kendisine çıkar sağladığı iddiası, Dilma’nın ise Petrobas skandalı, Venezuela’da başkan Perez’in örtülü ödenekten 17 milyon dolar kullandığı iddiası, Peru’da başkan Fujimori hakkında çıkan gücünü kötüye kullandığına yönelik iddiaları reddetmesine karşın, yönetiminin yolsuzluk yaptı- ğını ortaya koyan görüntülerin çıkması, başkan Kuczynski hakkında- ki yolsuzluk iddiaları ve görevden alınması hakkında parlamentoda yapılacak olan oylamada rakip partiden oy satın almaya çalıştığına ilişkin videoların yayılması. 62 başkana karşı parlamentonun hareke- te geçmesine sebebiyet vermiştir. Bu skandalları gerekçe göstererek başkanın parlamento tarafından impeachment usulü ile görevden alı- nabilmesi için bu skandalların doğruluğunun ispat edilmesi gerekli- dir. Fakat aynı zorunluluk şüphesiz halk hareketleri için zorunlu de- ğildir. Belki de bu nedenledir ki impeachment vasıtasıyla görevden alınan başkanların sayısı az iken sokak hareketleri dolayısıyla ya da sokak hareketleri ile parlamentonun işbirliği vasıtasıyla başkanların istifaya zorlandıkları durumların oldukça fazla olduğu görülmekte- dir. Örneğin Hochstetler ve Samuels, 1978-2006 yılları arasında Latin Amerika’da başkanların görev süresi üzerindeki sokak hareketlerinin ve parlamentonun etkilerini incelemişlerdir. Bu çalışmalarında yazar- lar, sadece sokak hareketlerinin, sokak hareketleri ve parlamento işbir- liğinin ve sadece parlamentonun başkanın görev süresine ne ölçüde etki ettiğini incelemişlerdir. Araştırmanın sonucu ise sokak hareket- lerine dayanmayan ve hiçbir parlamento girişiminin başarı ile sonuç- lanmadığını ortaya koymaktadır. 63 Bu konuda tek istisna, 2012 yılında Fernando Lugo hakkında işletilen ve görevden alınması ile neticele- nen impeachment sürecidir. Bu süreçte sadece parlamentonun etkili olduğu görülmektedir. 64 Yani başkanların görev süresini tamamlaya- maması üzerinde ya sadece sokak eylemleri ya da sokak eylemleri ve 62 Hochstetler, (2006), s. 407; Perez-Liñan, (2000), s. 70-72; https://www.bbc.com / mundo/noticias-america-latina-43491464, (Erişim Tarihi, 3.12.2018) 63 1997 ve 2000-2003 yılları arasında Paraguay’da, 2005 yılında Peru’da ve 2004-2005 yılları arasında Nikaragua’da başkan aleyhine parlamento impeachment sürecini başlatmışken bu girişimlerin hiçbiri sokak hareketleri tarafından desteklenmedi- ğinden başkanlar görevde kalmaya devam etmiştir. Çalışmanın ilk hali 2006 yı- lında Hochstetler tarafından yayımlanan makaleye dayanmaktadır. Ayrıntılı bilgi için Bkz. Hochstetler, Samuels, (2011), s. 129; Hochstetler, (2006), s. 404. 64 Gayyoso, Cadena, 71-72; Serrafero, (2018), s. 408.