Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

289 TBB Dergisi 2019 (144) Şebnem AKİPEK ÖCAL / Levent ÖCAL 5. Tüketicinin Sözleşmeden Dönme ve Cayma Hakları Ön ödemeli konut satışı sözleşmesi yapıldıktan sonra, tüketici yirmi dört ay süre ile hiçbir neden ve gerekçe göstermeden sözleşme- den dönme hakkına sahiptir. TKHK m. 41/I’de düzenlenen bu hükme göre; “Ön ödemeli konut satışında sözleşme tarihinden itibaren yirmidört aya kadar tüketicinin herhangi bir gerekçe göstermeden sözleşmeden dönme hakkı vardır.” 12 Bununla birlikte, satıcının sözleşmeden kaynaklanan yükümlü- lüklerini hiç veya gereği gibi yerine getirmediği durumlarda da tüketi- cinin konutun devir veya teslimine kadar dönme hakkının var olduğu genel hükümler dikkate alınarak (TBK m. 117 vd.) kabul edilmelidir. Satıcının ön ödemeli konut satışı sözleşmesi yapılmadan evvel yapı ruhsatı alması hem sözleşmeden hem de Kanundan doğan bir yükümlülüktür. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen satıcı temerrüde düşmekte kusursuz olsa bile, tüketici TBK m. 123 uyarınca ek süre ta- nımadan sözleşmeden tazminatsız olarak dönme hakkına sahiptir. TKHK ile getirilen bir diğer imkân da tüketiciye tanınan cayma hakkıdır. Bu hak, niteliği tartışmalı olmakla birlikte 13 , TKHK m. 43’de ayrıntılı olarak düzenlemiştir. Buna göre, tüketici on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin, ön ödemeli konut satış sözleşmesinden cayabilir. Ancak açıktır ki sözleş- menin taşınmaz satış sözleşmesi olarak akdedilip tescilin yapılması halinde bu mümkün olamayacaktır. Zira ayni hak geçtikten sonra bu- nun bir beyanla geri alınması mümkün değildir. Dolayısıyla bu hü- küm satış vaadi niteliğini taşıyan sözleşmelerde uygulanabilecektir. 12 23 Şubat 2017 tarihinde TKHK’da yapılan değişiklik öncesinde, ön ödemeli konut satışında, devir veya teslim tarihine kadar tüketicinin herhangi bir gerekçe gös- termeden sözleşmeden dönme hakkı bulunmaktaydı. Bu hüküm kanımızca “ayni hak” kavramı ile örtüşmemektedir. Kanun koyucu da satıcı bakımından aşırı ağır olan bu hükmü değiştirme gereğini duyarak 2017 tarihinde dönme bakımından 24 aylık bir süre getirmiştir. 13 Bu tartışmalar ve öğretideki görüşler için bkz. Şebnem Akipek, Türk Hukuku ve Mukayeseli Hukuk açısından Tüketici Kredisi, Yetkin Yayınevi, Ankara 1999, s. 321; Çağlar Özel, Mukayeseli Hukuk Işığında Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1999, s. 73 vd; Başak Baysal, “Cayma Hakkının Sözleşme Hukukundaki Yeri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , C. LXXV, S. 1, İstanbul 2017, s. 274. Kanımızca bu hak, “geri alma” niteliği taşımaktadır.