Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

36 Latin Amerika Ülkelerinde Başkanın Sorumluluğunu İşletmek için Parlamentoların ... kanı işlediği iddia edilen suçlar çerçevesinde suçlayacaktır. Akabinde ise başkanın yargılaması bir yargı organı tarafından gerçekleştirilecek- tir. Yargılama genellikle bir Yüksek Mahkeme tarafından yapılacak- tır. Örneğin 1949 Kosta Rika Anayasası bu duruma açık bir örnektir. Anayasa’nın 121. maddesine göre Parlamento üye tamsayısının 2/3’ü ile bu karar alır ve Yüksek Mahkeme, başkanın yargılanması konusun- da yetkilidir. El Salvador Anayasası’nın 236. maddesine göre ise parla- mento basit çoğunluk ile başkanı suçlar ve yargılaması sonuçlanıncaya kadar başkanı görevinden uzaklaştırır. Tıpkı yasama modelinde oldu- ğu gibi yargısal modeli uygulayan ülkelerden bazıları çift meclisli bir yapıdadır. Örneğin 1999 Venezuela Anayasası bu şekildedir. 92 Başkanın impeachment usulü ile yargılanması konusunda üçün- cü model ise karma modeldir. Bu uygulamaya Brezilya ve Kolombiya örnek teşkil etmektedir. Buna göre adi suçlar (common crimes) ile ilgi- li yargılama Yüksek Mahkeme tarafından yapılabilecekken (Brezilya Anayasası md 86), anayasada belirtilen suçlama işletilebilir eylemler (impeachable offences) için yargılama makamı Senato olarak değerlendi- rilmiştir (Brezilya Anayasası md 86). 93 Her iki suçlama da çift meclisli yapılarda alt meclis tarafından yapılacaktır. b. Başarıya Ulaşan İmpeachment Örnekleri: Venezuela, Paraguay ve Brezilya Pratikte 1978’den bugüne impeachment yolunun başarı ile sonuçlan- dığı ve devlet başkanının bu yol ile görevden alındığı dört durum söz ko- nusudur. Bunlar Venezuela’da Carlos Andres Perez (1993), Paraguay’da Fernando Lugo (2012) ve Brezilya’da Dilma Rousseff’tir (2016). 94 92 Perez-Liñan, (2007), s. 135; Perez-Liñan, (2000), s. 67-68. 93 Brezilya Anayasası’nın 85. maddesine göre suçlama işletilebilir eylemler, birliğin varlığı, yasama, yargı, kamu bakanlığı ve federasyon birliklerinin anayasal güç- leri, siyasal, bireysel ve sosyal hakların işletilmesi, Ülkenin iç güvenliği, idarenin dürüstlüğü, bütçe kanunu ve mahkeme kararları ve kanunlara uygun davranmak hususlarına aykırı eylem ve işlemlerdir. Gisela Pereyra Doval, Esteban Actis, “The Political and Economic Instability of Dilma Rouseff’s Second Government in Bra- zil: Between ımpeachment and the Pragmatic Turn”, India Quarterly: A Journal of International Affairs , C. 72, Sa. 2, 2016, ss.,120-131, s. 121. 94 Honduras’ta Mauel Zelaya aleyhine impeachment sürecini başlatan olay ise baş- kanın görev süresi dolduktan sonra tekrar seçilebilmek amacıyla bir halkoylaması yapmak istemesidir. Ulusal Başsavcı (El Procurador General de Nacion) Yüksek Mahkeme’ye bu deklarasyonun yasadışı olduğunun ilanı ve iptal edilmesi için başvurur. 23 Haziran 2009 tarihinde ise Kongre, söz konusu halkoylamasının yasaklanması amacıyla bir kanunu onaylar. Fakat başkan Yüksek Mahkeme’nin