Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

YARGITAY YÖNÜNDEN HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NUN DEĞERLENDİRİLMESİ* Hakan PEKCANITEZ ** I. YARGITAY’IN İÇTİHATLARIN BİRLEŞTİRİLMESİ VE UYUŞMAZLIĞIN GİDERİLMESİ GÖREVİ A. İçtihatların Birleştirilmesi 1. Genel Olarak Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun doğru ve tüm ülkede yekne- sak olarak uygulanabilmesini Yargıtay içtihatları ve bu içtihatlar ara- sındaki çelişkinin giderilmesi sağlamaktadır. Bu nedenle ilk olarak Hu- kuk Muhakemeleri Kanunu’nun uygulanması bakımından çok önemli olan içtihatların birleştirilmesini kurumunu ele almak istiyorum. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne göre içtihatlar arasındaki çelişkinin giderilmesi ulusal yargı mercilerinin görevidir. 1 Bu görev * Bu makale Yargıtay’ın 150. Kuruluş Yıldönümü Sebebiyle Yapılan Sempozyuma tebliğ olarak sunulmuştur. ** Prof. Dr., Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usûl ve İcra İflâs Hu- kuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi 1 “ 30. AİHM; hukuki güvenlik ilkesinin hukuki durumlarda belli bir istikrarın sağ- lanmasını ve toplumun adalete olan güvenini desteklemeyi amaçladığını, aynı olaya ilişkin farklı yargı kararlarının devamlılık arz etmesinin toplumun yargısal sisteme olan güvenini azaltacak nitelikte bir hukuki belirsizliğe yol açabileceğini belirtmiştir (Çelebi ve diğerleri Türkiye, B. No: 582/05, 9.2.2016, § 52/f). 31. AİHM, içtihat farklılıklarını kendi bölgesinde yetki sahibi olan ve davanın esa- sına bakan yerel mahkemelerin bulunduğu yargı sistemlerinin doğal bir sonucu olduğunu kabul etmekle birlikte yüksek mahkemelerin görevinin bu çelişkileri düzeltmek olduğunu ve çelişkili uygulama yüksek mahkemenin bünyesinde ge- lişiyorsa bu durumun toplumun adli sisteme olan güvenini azaltarak hukuki gü- venlik ilkesini ihlal edeceğini belirtmiştir (Çelebi ve diğerleri Türkiye, § 55). 11 Başvuru Numarası Karar Tarihi: 2015/17453: 22.1.2019 32. 33. Çelişkili yargı kararları nedeniyle temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiği iddiasıyla yapılan başvurularda AİHM, öncelikle ulusal mahkemelerin yerini al- mak gibi bir görevi olmadığını, ulusal mevzuatın yorumlanmasından doğan so- runların öncelikle mahkemelerin görevi olduğunu ve AİHM’in rolünün bu tür yo-