Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

400 Yargıtay Yönünden Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Değerlendirilmesi tındaki kararlar için istinaf yoluna başvurulmasa da, ilk derece mah- kemesi hukukun gelişimi ya da içtihat birliğinin sağlanabilmesi için istinaf yoluna başvurulmasına izin verebilmektedir (ZPO § 511). Bu sayede ilk derece mahkemelerinin çelişkili kararlar verebilmesi ön- lenmek istenmiştir. Hukukumuzda bu tür bir başvuru imkânı kabul edilmemiştir, ancak gelecekte bölge adliye mahkemelerinin kararları arasında çıkabilecek içtihat uyuşmazlığının önlenmesi için bu tür bir başvuru imkânının düşünülmesi gerekir. II. İstinaf Mahkemelerinin İlk Derece Mahkemelerine Dosyayı Geri Göndermesine İlişkin Uygulaması Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun uygulanması bakımından değerlendirmeyi düşündüğüm ikinci konu, istinaf mahkemelerinin istinaf incelemesi sonunda ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu kararı kaldırarak dosyayı ilk derece mahkemesine göndermesidir. Bu yöndeki uygulama, istinaf mahkemelerinin görevi ile Yargıtay’ın tem- yiz incelemesi aşamasındaki görevinin ayırt edilmesi ve Hukuk Muha- kemeleri Kanunu’nun doğru uygulanması bakımından çok önemlidir. Eğer istinaf mahkemeleri Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda istisnai ve sınırlı olarak belirlenmiş olan (HMK m. 363/1-a) dosyanın ilk de- rece mahkemesine gönderilmesine ilişkin kararları sınırlı hallerin ötesine taşıyarak verirse, bu istinaf mahkemelerini temyiz mahkeme- si haline getirecek ve istinaf mahkemesi ile Yargıtay arasındaki farkı ortadan kaldıracaktır. Bu ise kanun koyucunun istinaf mahkemeleri ile arzuladığı sisteme aykırı olacağı gibi istinaf sistemine de aykırılık teşkil edecektir. İsviçre Federal Usûl Kanunu’nun 318. maddesine göre istinaf mahkemesi üç şekilde karar verebilir. Birinci olarak verilen kararı kal- dırabilir (1 a). İkincisi yeni bir karar verir (1 b). Üçüncü ise, ilk derece mahkemesine yeniden inceleme yaparak karar vermesi için geri gön- derir. İlk derece mahkemesine yeniden yargılama yapması içinde gön- derme kararı verilmesi iki halde mümkündür. Birincisi davanın önem- li bir kısmında hiç karar verilmemiş, ikincisi ise, vakıaların önemli bir kısmının toplanmamış olmasıdır. İsviçre hukukunda her şeyden önce ilk derece mahkemesine dos- yanın geri gönderilebilmesi için asıl kural olan, yeni bir karar verme