Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

405 TBB Dergisi 2019 (144) Hakan PEKCANITEZ “ Mahkemece, tarafların davanın esasıyla ilgili olarak gösterdikleri delille- rin hiçbirini toplamadan veya gösterilen deliller hiç değerlendirilmeden karar verilmiş olması ” 353. maddenin ilk fıkrasında altı bent olarak istinaf mahkemeleri- nin ilk derece mahkemesine dosyayı gönderebileceği haller sınırlı ola- rak ve tek tek sayılmıştır. Bu sayılan hallerin özellikle ilk derece mah- kemelerinin çok ağır yargılama hataları sebebiyle öngörüldüğü açıktır. Böylelikle ilk derece mahkemelerinin çok ağır yargılama hataları ya da davanın başında hukuka aykırı olarak davayı esastan incelemeden verdikleri usûle ilişkin kararların kaldırılarak tekrar esastan inceleme yaparak karar vermeleri istenilmiştir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353. maddenin birinci fıkrası- nın gerekçesinde; “ Özellikle bazı önemli ve klasik usul eksikliklerinin mevcudiyeti halinde bölge adliye mahkemesine, duruşma yapmadan davayı yeniden görmek üzere dosyayı ilk derece mahkemesine gönderme yetkisi tanınmıştır ” denilmiştir (Hükümet Gerekçesi). Uygulamada ilk derece mahkemesinin hiç delil toplamamasının ya da hiçbir değerlendirme yapmamasının mümkün olamayacağı be- lirtilerek bu bendin geniş biçimde uygulanmasına ilişkin yorumlar yapılmaktadır. Bu yorumların maddenin amacına uygun olmadığını öncelikle belirtmem gerekiyor. Bu bendin yorumu yapılırken, kanu- nun hazırlanışı sırasındaki tartışmaların göz önünde tutulması önemli olacaktır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353. maddesinin birinci fıkrası, 1993 tarihli Hukuk Yargılama Usulü Kanunu Tasarısı ve Ada- let Komisyonu Raporuna dayanmaktadır. Bu Tasarının 317. madde- sinde, istinaf mahkemesinin, altı bent olarak sayılan hallerde, kararı- nın kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın ilk derece mahkemesine göndermesi düzenlenmiştir. Tasarının 317. maddesinin 6. bendinde “ Mahkemece tarafların davanın esasıyla ilgili hiçbir kanıtı toplamadan karar vermiş olması ” dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine gönderilmesi sebebi olarak kabul edilmiştir. Bu bent pek fazla değişik- liğe uğramadan, 1999 yılında oluşturulan komisyon tarafından Tasa- rıya alınmış ve ardından bu şekilde yasalaşmıştır. Bu bendi yorumlar-