Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

408 Yargıtay Yönünden Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Değerlendirilmesi “ Somut olayda; taraflar arasında temel uyuşmazlık konularından biri- si olan fazla çalışma süresinin tespit edilebilmesi için taraflar tanık deliline dayanmış ancak mahkemece tanık beyanları eksik alınmış ve doğal olarak uyuşmazlığın çözüm noktasında tam olarak de ğerlendirilmemiş, yukarı- da HMK 253/1-a.6 madde metninde açıklanmaya çalışılan, kararın kaldırılıp iade edilmesi sonucuna götüren koşullar bu şekilde oluşmuştur. Çünkü da- vanın esasıyla ilgili gösterilen delillerden “BİRİNİN bile toplanma- ması” HMK 353/1-a.6 maddesi bağlamında GÖSTERİLEN delillerin “değerlendirilmemesi” anlamını taşır. Davanın esasını, çözümünü ve sonuçta verilecek kararı doğrudan etkileyecek nitelikteki delillerle ilgili hiç araştırma yapılmaması ya da delillerin sonuç elde edemeyecek derecede eksik toplanması ara- sında hiçbir fark bulunmamakta, uyuşmazlığın esasına ilişkin eksik delil, ihtilafı ve delil durumunu hiçlik noktasına getirmektedir. Bu du- rumun yöntemince giderilmesi, gereğinin yerine getirilmesi işlemi ilk derece mahkemesince yapılmalıdır. 45 Bu kararın gerekçesinde şöyle denilmektedir: “ Bu madde kapsamında isabetli bir değerlendirme yapabilmek için istinaf mahkemesinin temel niteliğinin göz önünde bulundurulması gerekir. Ceza yargısının aksine hukuk yargısında dar istinaf sistemi benimsenmiştir. Bu sistemin en temel özelliği ise denetimin asıl olmasıdır. Yeniden yargılama ise ikincildir ve maddi vakıa denetiminin içinde değerlendirilmesi gerekir. Buradan da anlaşılacağı üzere istinaf mahkemesi her ne kadar bir vakıa mah- kemesi olsa da esas itibari ile bir denetim mahkemesidir. İstinaf kanun yolunda asıl olan denetimdir. Başka bir ifade ile istinafta temyiz gibi mahkeme kararlarına karşı öngörülmüş olağan bir kanun yoludur . Bu- nun sonucu olarak her ikisinde de denetim muhakemesi yapılır. İstinaf kanun yolu yargılaması ilk derece aşamasında dosyanın tam olarak tekemmül etmiş olması varsayımı üzerine oturtulmuştur. Bu nedenle istinaf mahkemesinin esas hakkında bir denetim yapabilmesi ve bir karar verebilmesi ilk derece mah- kemesinde usulünce verilmiş esasa ilişkin bir kararın varlığına bağlıdır. Maddenin lafzı gibi anlaşılması istinaf incelemesini bir denetim meka- nizması olmaktan çıkartıp yeniden yargılama mekanizması haline geti- rir . Özellikle çok yetersiz olmakla birlikte, delillerin kısmen toplandığı veya 45 Antalya BAM 10. HD, 21.10.2016, 2/3 (Kazancı İçtihat Bankası).