Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

45 TBB Dergisi 2019 (144) Ahmet EKİNCİ 23 Ocak 2019 tarihinde başkanlık makamının boş olduğu gerekçesiyle Anayasa’nın 233. maddesine dayanarak parlamento başkanının geçici başkan olarak atanmasına ve otuz gün içinde seçimlerinin tekrarlan- masına hükmedilmiştir. 121 Bu çalışmanın tamamlandığı sırada siyasal krizin halen devam ettiği görülmektedir. 3. Siyasi Bir Tercih: Devlet Başkanını İstifaya Zorlamak Yukarda incelenen örnekler, başkanların görev sürelerini tamam- layamamalarının sadece bir yönünü oluşturmaktadır. Geriye kalan büyük bir kısmında ise başkanların görevlerinden kendi istekleri ile yani istifa ederek ayrıldıkları görülmektedir. Elbette başkanlar, ta- mamen kendi tercihleri ile bu görevden istifa etmemektedir. Siyasal konjonktür ve parlamento, sokak hareketleri, sosyal organizasyonlar ve uluslararası baskı gibi dış etmenler de başkanı bu kararı almaya zorlamaktadır. İşte bu nedenle Mustapic, bu sistemlerde ortaya çıkan krizlerin başkanın istifası ile sona erdiği durumları ikiye ayırarak ince- lemek gerektiğini ifade etmektedir. Yazar, temelde kriz ortaya çıktık- tan sonra parlamentodaki partilerin krizi çözmek adına organize olup olmadıklarına göre ayrım yapmaktadır. 122 a. Krizin Başkan Tarafından Çözülmesi İlk durum, krizden çıkabilmek için parlamentoda alternatif bir ço- ğunluğun organize olamadığı durumlardır. Bu durumda parlamento başkanı istifaya zorlama kudretine sahip değildir. Başkan kendi ira- desi ile istifa etmektedir. Elbette barışçıl bir çözüm için başkan, siya- sal elitler ile ve organizasyonlar ile bir pazarlık neticesinde bu karara varacaktır. 123 Örneğin Arjantin’de Raul Alfonsin, Aralık 1989’da görev süresi dolacak olmasına karşın, hiperenflasyon ve sosyal çatışmalar dolayısıyla erken seçim çağrısı yaparak Temmuz 1989’da başkanlık görevini Carlos Menem’e devretmiştir. Benzer şekilde Ocak 2002’de peş peşe iki başkanın birer hafta arayla istifa etmesi sonucunda Kong- re Eduardo Duhalde’yi başkanın görev süresini tamamlaması için ata- 121 “Líderes políticos reaccionan al juramento de Juan Guaidó de asumir las compe- tencias del Poder Ejecutivo”, (Erişim Tarihi: 25.1.2019). 122 Mustapin, (2010), s. 19. 123 Ana Maria Mustapic, “America Latina: Las Renuncias Presidenciales y el Papel del Congreso”, Revista de Ciencia Politica, Vol. 47, 2006, pp. 55-70, s. 59.