Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

50 Latin Amerika Ülkelerinde Başkanın Sorumluluğunu İşletmek için Parlamentoların ... Bolivya’da Gonzales Sanchez de Lozada (2003) ve Carlos Mesa (2005), 140 bir kriz ortaya çıkarmıştır. Öyle ki başkan, kendi partisinden dâhi destek göreme- miş ve göreve başladıktan bir hafta sonra istifa etmiştir. Duhalde ise 1 Ocak 2002 tarihinde akabinde e Kongre’nin oturumunda 21’e karşı 262 oy ile yeni başkan seçilmiştir. Llanos, (2010), s. 65-66; Perez-Liñan, (2009), s. 282-290. 140 Gonzalo Sanchez de Lozada, 2002 Ağustos’da Bolivya’da başkan olarak seçilmiş- tir. Göreve başladığı dönemde Bolivya’da üç geleneksel parti vardır. Bunlar MNR, MIR ve ADN iken ayrıca Eva Morales liderliğindeki Sosyalism Hareketi (Movi- miento al Socialismo, MAS) ve Manfred Reyes Villa liderliğindeki Yeni Cumhuri- yetçi Kuvvet (Nueva Fuerza Republicana, NFR) parlamento seçimlerinde önemli derecede koltuk elde etmişlerdir. Başkan MIR ve ADN ile koalisyon kabinesi kur- muştur. Sonrasında bu koalisyona NFR’nin de katıldığı görülmektedir. Böylelikle Kongre’nin 2/3’ünün desteğini elde etmelerine karşın kaoalisyondaki siyasal yel- pazenin geniş olması, özellikle kilit önemdeki ekonomik konularda partiler ara- sındaki anlaşmazlıkları da ortaya çıkarmıştır. Başkan, Eva Morales ve partisi MAS ile halk üzerindeki etkisi nedeniyle başlangıçta iyi ilişkiler geliştirmeye çalışmış- tır. Ancak ABD ile başkan Lozada hükümeti arasındaki koka yetiştirilen toprakla- rın yok edilmesi karşılığında Bolivya tekstil ürünlerinin ABD pazarına girmesine müsaade edileceğine yönelik bir ekonomik anlaşma Bolivya’da koka üreticilerini sokağa dökmüş ve gösterilerde 12 kişi hayatını kaybetmiştir. Eva Morales, bun- dan dolayı 6 bakan hakkında güvenoyu önergesi vermiştir. Ayrıca, polisin bazı yetkilerinin orduya verilmesi karşısında emniyet güçleri başkanı protesto etmiş- tir. Bu protestolar sırasında ordu ve emniyet mensupları arasında silahlı çatışma- lar yaşanmış ve aradakalan göstericiler arasından 17 kişi hayatını kaybetmiştir. Fakat başkan, parlamentodaki çoğunluğun kontrolünü koalisyon vasıtasıyla elin- de bulundurmaya devam etmiştir. Bu nedenle de Eva Morales’in Sokak hareket- lerini daha fazla teşvik etmeye başladığı görülmektedir. Bu dönemde koalisyon partileri MIR ve NFR arasında da hükümetin hidrokarbon bakan yardımcısı Ma- rio Requena tarafından Bolivya gazını Şili limanı üzerinden ihraç edilmesi teklifi üzerinden anlaşmazlıklar yaşandığı görülmektedir. Fakat hükümetin gaz ihracatı planı sonrasında tekrar çeşitli gruplar tarafından sokak gösterileri düzenlendi- ği ve bu gösterilerin ülke geneline yayıldığı görülmekedir. Bu gruplar arasında MAS, Pachakuti Yerli Hareketi (Movimiento Indıgena Pachakuti, MIP) Yurtsuz Hareket, (Landless Movement) MIP (Felipe Quispe’nin hizbi), koka üreticileri, emekliler gibi geniş yelpazede gruplar sayılmaktadır. Talepleri de aynı derecede çeşitli olan grupların birleştiği konulardan biri ise başkan Lozada’nın istifasıdır. Şiddet olaylarının artmaya başlaması ile birlikte başkan yardımcısı Carlos Mesa kendisini hükümetten uzaklaştırarak parlamentonun müdahil olması gerektiğini ifade etmiştir. Koalisyon ortakları MIR ve NFR başlangıçta başkana desteklerini açıklamışlardır. Ancak 17 Ekim’de birçok birlik kumandanı başkanın politikala- rını uygun bulmadıklarını açıklamaları sonrasında MAS ve bazı organizasyonlar başkanın istifasını talep etmişlerdir. Akabinde ise MIR ve NFR’nin başkana olan desteklerini geri çektikleri görülmektedir. Akabine ise başkan, parlamentoda des- teği kalmadığını görerek istifa baskılarını kabul ederek istifa etmiştir. Lozada yeri- ne başkanlık koltuğuna geçen Mesa, temelde siyasal meşruiyetten yoksundur. Bu nedenle parlamentodaki gruplar ile başlangıçta iyi geçinmeye çalışmıştır. Ayrıca Lozado döneminde problem olan bazı konularda somut adımlar kendisinden bek- lenmektedir. Bu kapsamda Kurucu Meclis kurularak yeni bir anayasa yapılması,