Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

SORUŞTURMA YAPILMASINA YER OLMADIĞI KARARLARI (SYOK) VE BU KARARLARIN CEZA MUHAKEMESİ SİSTEMATİĞİ AÇISINDAN İRDELENMESİ DECISIONS FOR THE RESOLUTION OF THE INVESTIGATIONS (DRIS) AND SCRUTINITY FOR THE DECISIONS THROUGH THE CRIMINAL REASONING SYSTEMATIC Hakan KIZILARSLAN * Özet: Bu makalenin konusu; CMK 158. maddesine, 7078 sayılı Kanun’un 140. maddesiyle 6. fıkra olarak eklenerek getirilmiş bulu- nan “Cumhuriyet savcılarına “Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı- na Karar (SYOK)” verme yetkisidir.” Hukukumuzda yeni olan bu yolun, hukuki niteliği ve uygulama- da ne tür etkiler yapabileceği konularındaki kanaatlerimizin takdi- miyle, uygulayıcıları bu yeni karar türüyle ilgili bilgilendirmek amaç- lanmaktadır. Bu düzenleme; belli bir suç içermeyen veya herhangi bir dayanak taşımayan soyut ve genel nitelikli ihbar ve şikâyetlerde, Cumhuriyet savcılarına doğrudan “soruşturmaya yer olmadığına ka- rar verme” ve bu kararları kendisi ve hâkimce ulaşılabilecek ayrı bir alanda muhafaza etme yetki ve sorumluluğunu vermektedir. Soruşturmanın mecburiliği, başlangıç şüphesi, lekelenmeme hakkı, önalan soruşturmaları gibi konularda yoğunlaşan bu yeni ka- rar türünün, sayılan bu ceza muhakemesi kavram ve ilkeleriyle etki- leşimi tek-tek ele alınmaktadır. Lekelenmeme hakkının tesisine yönelik olan SYOK’lar, nitelikle- ri itibarıyla, kovuşturma sonunda hâkimce verilen “Hükmün Açıklan- masının Ertelenmesi Kararıyla”, gene soruşturma sonunda Cumhu- riyet savcısı tarafından verilen “Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı” ve “Kamu Davası Açılmasının Ertelenmesi Kararları”’yla, soruşturma başında “Dilekçenin İşleme Konulmaması Kararı” ile benzer ancak ayrı kararlardır. Bu düzenlenmede amaçlanan bir diğer hususun “soruşturma ve kovuşturma mercilerinin iş yoğunluklarını düşürmek” olduğu da göz önünde bulundurulduğunda, bu amaca 158/(6) madde ve fıkra- * Dr. Öğr. Üyesi, Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi, [email protected] , OR- CID: 0000-0002-5620-4234, Makalenin Gönderim Tarihi: 01.08.2019, Kabul Tarihi: 01.08.2019