Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

62 Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararları (SYOK) ve Bu Kararların Ceza ... Adalet Bakanı’nın konuya ilişkin beyanları ve 694 sayılı KHK’nın gerekçesinde 3 “lekelenmeme hakkının sağlanması amacıyla getirildiği ” söylenen 4 bu düzenlemeyle, amaçlananın neler olduğu ve gelecekte ne gibi sonuçlar yaratabileceği de ele alınması gereken önemli konu- lardır. Cumhuriyet savcılarının, SYOK kararları verirken, yasa dışına çıkıp-çıkmayacakları, bu konunun ileride, soruşturma sırasında sıcağı sıcağına elde edilmesi olanaklı olan delillerin kaybolmasına yol açıp- açmayacağı, her ne kadar kanun metninde sınırlandırılmış olsa da ile- ride savcılığın bu sınırları zorlayıp-zorlamayacakları da tartışılması gereken konuları oluşturmaktadır. Savcıların, kendilerine gelen olayda, başlangıç şüphesinin oluşup- oluşmadığını takdir etmeleri ve bu var olduğu takdirde soruşturmaya başlayacakları düşünüldüğünde, başlangıç şüphesinin ne olduğunun ayrıca belirtilmesi ve bu şüphenin bulunmadığının hangi hallere özgü olabileceğinin de üzerinde düşünülmesi gerekmektedir. Aynı şekilde, önalan soruşturmalarında hiçbir delil elde edilemediği hallerde de savcılara SYOK verme olanağının getirilip getirilmediği konusuna da ışık tutmak gerekmektedir. Çalışmamızda, öncelikle ceza muhakemesi kavramıyla, muhakemenin morfolojik yapısı, konuyla ilgili ana ilke ve düzenlemeler incelendikten sonra, 3 694 sayılı KHK’nın 145. maddesinin gerekçesinde; “soyut ve dayanaksız ihbar ve şikâyetler için savcıların soruşturma yapılmasına yer olmadığına karar verilebil- mesi ve bu kararların ayrı bir sisteme kaydedilerek kişilerin lekelenmeme hakla- rının sağlanması amaçlanmıştır” denilerek amacın aynı zamanda lekelenmeme hakkının da sağlanması olduğu açıkça belirtilmektedir. (YN) (Bkz.; 15.07.2017 tarihli Bakanlar Kurulu’nda alınan ve 25.08.2017 tarihli RG’de yayınlanan 694 sa- yılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Gerekçesi madde 145) 4 Adalet Bakanlığı bünyesinde, 07.11.2018 tarihinde Ankara’da, ülke genelinde çeşitli illerde görev yapan Cumhuriyet başsavcıları, başsavcı vekilleri ve Cum- huriyet savcıları ile Ceza muhakemesi hukuku alanında uzman akademisyenle- rin katılımıyla düzenlenen “Ceza Muhakemesinde Lekelenmeme Hakkı Değer- lendirme Çalıştayı” nda bu konuda çok yönlü değerlendirmeler (makalemizde ara-ara değinileceği şekilde) yapılmıştır. Bu Çalıştay’da Adalet Bakanı; yaptığı konuşmada bu düzenlemenin “lekelenmeme hakkının tesisi ve savcıların ge- reksiz iş yükünün azaltılması amacıyla yapıldığını” belirtmektedir. file:///C:/ Users/User/Desktop/SYOK/ %E2%80%9CCeza%20Muhakemesinde%20Le- kelenmeme%20Hakk%C4%B1%E2%80%9D%20De%C4%9Ferlendirme%20 Toplant%C4%B1s%C4%B1%207%20Kas%C4%B1m%202018%20tarihinde%20 Ankara%E2%80%99da%20icra%20edilmi%C5%9Ftir.html, (Çevrimiçi) Erişim ta- rihi; 10.04.2019