Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

66 Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararları (SYOK) ve Bu Kararların Ceza ... namesiyle ” mümkündür. Kovuşturmaya yer olup-olmadığını tayin eder- ken, yapacağı soruşturmada ve soruşturmadan çıkan sonucu, hukuki açıdan tahlil ve tayinde belli bir takdir hakkı bulunmaktadır. “Maslahata uygunluk” kelimesiyle anlatılan, aynı zamanda savcının bir devlet gö- revlisi olarak kamusal anlayışıyla da hareket etmesi anlamı taşır. Bu noktada SYOK’larda savcının soruşturmaya başlamamış ol- ması nedeniyle konu “maslahata uygunluk ilkesi” sınırlarına girme- mektedir. Burada, savcının yetkisi başlangıç şüphesinin bulunup-bu- lunmadığı noktasında kalmaktadır. Yukarıda belirtildiği anlamıyla, savcının soruşturmadan sonuç çıkarma konusunda var olan yetkisine ilişkin olan maslahata uygunluk ilkesi burada söz konusu olmamakta- dır. Eğer soruşturma başlar ve devam ederse zaten maslahata uygun- luk ilkesi bu aşamalarda söz konusu olacaktır. Başlayıp-başlamama konusundaki karar sadece savcının başlangıç şüphesinin var olup-ol- madığı konusundaki takdiridir. e- Suçsuzluk karinesi ve uzantısı olarak “lekelenmeme hakkı” açısından SYOK Toplum ve bireylerin menfaatleri arasında denge kurarak maddi menfaati bulmaya çalışmak durumunda olan cezamuhakemesi, fertleri ve bu arada özellikle suçlananı da (şüpheli/sanık) korumak durumun- dadır. 11 Uluslararası sözleşmeler, tüm literatür ve ulusal düzeyde Ana- yasamızın 38/4 madde ve fıkrası “masumiyet 12 -suçsuzluk 13 karinesi- ni”, muhakemenin tüm evreleri ve mahkeme dışındaki tüm kurumlar için 14 söz konusu olan bir ilke olarak 15 düzenlemektedir. İnsan haysiye- tinin korunması ceza muhakemesinin en temel ilkelerindendir. 16 Aynı 11 Yenisey-Nuhoğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, a.g.e., sh. 71 12 Yenisey-Nuhoğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, a.g.e., sh. 68, 13 Metin Feyzioğlu, Suçsuzluk Karinesi: Kavram Hakkında Genel Bilgiler ve Avru- pa İnsan Hakları Sözleşmesi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , 48 (1–4), 1999 sh.135 vd, Yenisey-Nuhoğlu; Ceza Muhakemesi Hukuku, a.g.e., sh. 73 14 AİHM, R.F. et S.F./Avusturya, no. 10847/84, DR. 44, sh. 238, Bkz. ;“Türkiye Ba- rolar Birliği İnsan Hakları Merkezi İnsan Hakları Raporu, (2016-2017)”, Türkiye Barolar Birliği Yayınları: 350 İnsan Hakları Raporu (2016 - 2017) ISBN: 978-605- 9446-60, Şen Yayınevi, 2018 15 AİHM, Leutscher/Hollanda, 26.3.1996, § 25 ve son (Bkz; İnsan Hakları Raporu sh. 72 dn. 103 16 “İnsan haysiyeti son tahlilde “kişinin hür iradesi” olarak ifade edilebilir”. Ahmet Gökçen, Murat Balcı, M. Emin Alşahin, Kerim Çakır, “Ceza Muhakemesi Huku-