Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

71 TBB Dergisi 2019 (144) Hakan KIZILARSLAN yapılan) istihbari nitelikli suç araştırmalarını” kastettiği düşünülebi- lirse de; CMUK’ta, ön soruşturma evresinin, tamamen adli sistem için- de olması ve soruşturmaya dâhil olduğu düşünüldüğünde, CMUK’ta bahsedilen önsoruşturmayla, günümüzde önsoruşturma olarak ad- landırılan ancak kollukça yürütülen istihbari çalışmaları aynı nitelikte saymak doğru değildir. Bu noktada, “başlangıç soruşturması” ortada bir suçun var olup olmadığı noktasında bir ön araştırma olup, suçun varlığı ve failin suçla bağlantısı konularında belli bir olgunluk oluştu- ğu takdirde, kamu davasının açılmasına hazırlık yapılacak ve deva- mında asıl soruşturma işlemlerine geçilecektir. Bu tasnifin 5271 sayılı CMK’nın 158/(6) madde ve fıkrasında ya- pılan düzenleme ile hukuksal yapı olarak ilgisi bulunmaktadır. Belli ki kanun koyucu yeni düzenlemesiyle Mülga 1412 sayılı CMUK’ta ka- bul edilen esaslara uygun şekilde, doğrudan soruşturma açarak işin esasına girmek yerine, bir filtre koymak suretiyle herhangi bir şekilde bir suçun varlığının söz konusu olamayacağı haller ve tamamen soyut nitelikli iddialara dayalı şikâyetlerde derhal soruşturma evresini kapa- tarak süreci sonlandırmak yetki ve görevini vermektedir. Bu durum, akıllara, yukarıda belirtilen kabulü getirmektedir. CMUK’ta Cumhuriyet savcısının, doğrudan doğruya kendisi suç- tan haberdar olup soruşturmayı başlatabileceği belirtilmiş, ayrıca sav- cının re’sen soruşturmaya başlamadığı hallerde yasada belirtilmişti. 35 Bu haller; • Şikâyet (Muhakemesi şikâyete bağlı tutulan suçlarda, kanunla ko- nulan engeli suçtan zarar görenin, bu belli suçlardan birini yetkili makama haber vermesi 36 ) • Şahsi Dava, CMUK’un 344. maddesinde sayılan suçlarda, zarar görenin doğrudan Sulh Ceza Mahkemesine şahsi dava açması) • İhbar (Şikâyete tabi olmayan suçlarda şikâyet adı altında yapılan ancak şikâyet sayılamayan ve herkesçe yapılabilen bildirimler) 35 Ayrıntılı bilgi için Bkz.; Feridun Yenisey, “Hazırlık Soruşturması Ve Polis (Uygu- lanan ve Olması Gereken Ceza Muhakemesi Hukuku)”, Beta Yayıncılık, 1. Baskı, Mayıs-1987, sh. 32 vs. 36 Kunter, a.g.e. sh. 613, no;419