Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

78 Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararları (SYOK) ve Bu Kararların Ceza ... Burada, özellikle lekelenmeme hakkı, ikincillik ilkesi ilkelerinin bu tür bir düzenleme yapılmasını gerekli kıldığı da açıktır. Bu haliyle, yeni bir düzenleme gibi görünen SYOK benzeri hukuki yapılar, aslen ön- ceki normlarda ve yürürlükteki normlarda mevcuttur. 4483 sayılı Kanun’un 4/son maddesi uyarınca, işleme konulmamasına karar ve- rilmesi şeklindeki düzenleme de özellikle, devlet memuru ve kamu görevlilerinin soyut iddialar karşısında, lekelenmesinin önüne geçmek amacıyla yapılmış bir hukuki düzenlemedir. Her ne kadar Cumhuriyet Savcısının SYOK kararı verme işlemi idari bir karar görüntüsü taşıyor olsa da işlemde kullanılan hukuki tahlil yetkisi ve itiraz gibi bir kanun yolu öngörülmesi, SYOK işlemi- nin tamamen hukuki bir niteliğinin bulunduğunu göstermektedir. 3- İlk Akla Gelen Soru; “SYOK’larla Soruşturmalara Ön Soruşturma Safhası mı Eklendi?” Ceza muhakemesi sistematiği içinde, CMK m. 158/(6) hükmü, Cumhuriyet savcılarına, kendilerine gelen bir ihbar veya şikâyet son- rasında, öncelikli olarak, ihbar veya şikâyetin herhangi bir suç içerip içermediği ve soyut, genel nitelikte olup-olmadığı konularında araş- tırma yapmak görev, sorumluluk ve yetkisini vermektedir. Bu tür bir incelemenin doğal olarak soruşturma sürecini iki aşamalı hale getirdi- ğini iddia etmek mümkün hale gelmiştir. Savcının ihbar ve dilekçede öncelikli olarak bu incelemeyi yapa- rak, bu inceleme sonrasında gerekli gördüğü hallerde soruşturmaya başlaması, artık, ceza muhakemesi hukukumuzda, ileride “ önsoruştur- ma, eleme incelemesi -dilekçenin ciddiliğinin araştırılması incelemesi ” gibi tanımlarla adlandırılması olası bir sürecin de var olduğunu göster- mektedir. Bir diğer yaklaşımla ise, artık savcılarının soruşturma öncesinde ilk olarak CMK m. 158/ (6) incelemesi yaptıktan sonra, dilekçe veya ihbarda 6. fıkrada belirtilen bir halin varlığına kanaat getirmedikleri takdirde, zımnen alacakları “ soruşturmaya geçilmesi kararı ” ile soruş- turmaya başlayacaklarını söylemek de mümkündür. Bu hal savcılara ihbar ve şikâyetin soruşturmaya değer nitelikte olup olmadığı ve so- ruşturmanın başlatılıp başlatılmaması gibi bir “ ön karar alma ” görev ve takdir yetkisi tanımaktadır.