Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

86 Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararları (SYOK) ve Bu Kararların Ceza ... Ceza muhakemesi -tüm hukuk sistemlerinde olduğu gibi-; her sü- jenin mutlaka denetlenmesi üzerine kurulu bir sistemdir. Her birim, yaptığı işlemin mutlaka bir diğer hukuk içi denetim sistemince de- netleneceğini bilir ve hukuka uygun davranmaya çalışır. 4483 sayılı Kanun’da DİKK ‘lerle ilgili olarak “ bu konudaki kararlar kesindir ” şek- lindeki düzenleme, muhakeme hukukunun genel yapısına aykırılık oluşturmaktadır. Özellikle, yürütme erkinin baskı ve etkisine girmiş bir savcılık teşkilatı yapısının varsayılabileceği olağanüstü hallerde, yönetim bi- rimlerine karşı yapılan ihbar ve şikâyetlerin savcılık tarafından soruş- turma dışı bırakılmasına ilişkin kararların hukuki denetime tabi olma- ması “hukuk devleti” ve “yasaların üstünlüğü” “yasa önünde eşitlik” ilkelerine aykırı bir durum yaratabilir. Bu nedenle, 4483 sayılı Kanun ile getirilmiş olan DİKK’lerin de SYOK’lar gibi itiraza tabi olduklarının kabul etmek gerekli olduğu, zira aynı konudaki eski hükmü aynı nite- likli yeni hükmün hukuken ilga ettiğinin kabulünün zorunlu olduğu kanaatindeyiz. 8- KYOK’la Benzer ve Ayrılan Yönüyle SYOK CMK m. 171’de ayrıntılı olarak düzenlenen “Kovuşturmaya Yer Olmadığına İlişkin Kararlar” SYOK’larla görünüşte benzerlik göster- mesine karşın, temelinde yapılan işlemler bütünüyle farklı özellikler taşımaktadır. SYOK’larda Cumhuriyet savcısı, ihbar veya şikâyet evrakını, hiç işleme koymadan doğrudan hiçbir soruşturma işlemi yapmaksızın kaldırmaktadır. Bu tamamen idari bir depolama şeklinde Cumhuriyet savcılığı içinde eriyen bir işlemdir. Oysa KYOK’lar belli bir soruştur- ma evresi sonrasında verilen kararlardır. Birinde savcı belli bir soruş- turma işlemini tamamlamış, ancak kamu davası açmak için gereken şartların oluşmadığı kanaatine vararak KYOK verilmiş, diğer halde ise savcı CMK m. 158/ (6) madde ve fıkrada belirtilen halin varlığı ka- naatine vararak dilekçeyi hiç soruşturma işlemi bile yapmaya gerek görmeden ihbar ve şikâyeti yok saymıştır. Başka bir değişle, KYOK’ta soruşturma ve dolayısıyla ceza muhakemesi süreci başlayıp bir aşama- ya gelmekte, SYOK’ta ise hiç başlamamaktadır.