Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

88 Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararları (SYOK) ve Bu Kararların Ceza ... vuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mah- keme tarafından istenmesi halinde, bu maddede belirtilen amaç için kullanılabileceği de düzenlenmiştir. Görüldüğü gibi KDAEK’ larla SYOK benzerlik göstermekte ve ikincillik ilkesiyle lekelenmeme hakkının sağlanması ve mahkemele- rin iş yükünün azaltılmasına ilişkin amaçlarla KDAEK düzenlemesi- nin yapıldığı görülmektedir. Her iki karar arasındaki fark “ soruştur- maya başlanmış olup-olmamasındadır ”. KDAEK’ler, savcının belli bir soruşturma yapıp, sonrasında suçla ilgili kamu davası açmaya yeterli delil bulduğu ancak maddede belirtilen hali gerekçe ve amaçlarla bu davayı açmak yerine 5 yıl süreyle erteleyerek faile yeni bir şans verdiği hallerde söz konusudur. Oysaki SYOK kararı öncesinde, savcı hiçbir araştırma yapmaksızın doğrudan karar vermektedir. Burada ikisinin benzeyen yönü ise; her iki tür kararın buna ilişkin bir sistemde kay- dedilmeleri (yani gizli olmaları) ve ancak gerektiğinde hâkim ve savcı tarafından konuyla ilgili hallerde incelenebilmeleridir. HAGB ise bir hâkim/mahkeme kararı olması nedeniyle tamamen SYOK’la farklılık taşımaktadır. “ Kurulan hükmün sanık hakkında bir so- nuç doğurmaması ” 64 (CMK m. 231/(5)) olarak kısaca tanımlayabilece- ğimiz bu karar, kovuşturma sonunda hâkim/mahkemenin, sanığın damgalanmasını önleyebilmek amacıyla, 65 sanık hakkında uyguladık- ları, bir tür tecile benzeyen ancak koşullu af olarak da isimlendirilebi- lecek bir yoldur. Burada sanık hakkında kurulan hüküm (denetimli serbestlik tedbirleri tayini hariç 66 ) sonuç doğurmamakta ve süresi so- nunda herhangi kasti bir suç işlenmediği takdirde hüküm tamamıyla ortadan kalkmaktadır. Burada da görüldüğü gibi, HAGB sistemi aynı amaca varma dışında SYOK’la herhangi bir benzerlik taşımamaktadır. 10- Mehaz Alman Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (Strafpozessordnung-StPO ) Benzer Düzenlemeler Mehaz Alman CMK’ ( StPO ) da Türk CMK’nın 158. maddesinin 6. fıkrasına birebir benzeyen bir hüküm bulunmamaktadır. StPO § 64 Ali İhsan İpek, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, Adalet Yayınevi, An- kara-2010, sh.2, 65 “HAGB 231 deki koşullar oluştuğunda verilerek “kişiyi damgalamaktan koru- maktadır.” Yenisey-Nuhoğlu, CMH, a,g,e, sh. 772-773 66 Yenisey-Nuhoğlu, CMH, a,g,e, sh. 777, “Ancak bu özellik mutlak değildir. Dene- tim süresi ve denetimli serbestlik tedbiri belirlenmektedir.”(İpek, a.g.e., sh. 3)