Türkiye Barolar Birliği Dergisi 144.Sayı

97 TBB Dergisi 2019 (144) Hakan KIZILARSLAN c. Cumhuriyet savcısının evrakı yeniden ele almasını talep etme cumhuriyet başsavcısına SYOK işlemini şikâyet Bilindiği gibi, hukukumuzda Cumhuriyet Savcılığı yetki alanı sınırları içinde bir bütün olarak düşünülmektedir. Bu nedenle Cum- huriyet başsavcılarının o yetki alanı içindeki Cumhuriyet savcıları ve bu savcıların işlemleri üzerinde kontrol ve yönlendirme yetkisi bulun- maktadır. Bu yetki doğrultusunda, ihbar ve şikâyet sahiplerinin hu- kuka aykırı olduğunu düşündükleri ve keyfi verildiğine inandıkları SYOK’larla ilgili olarak, denetim ve kontrol yetkisini kullanması için Cumhuriyet başsavcılarına işlemi şikâyet etmeleri yoluna gitmeleri de mümkündür. Bu yetki, her şekilde Cumhuriyet başsavcısının zaten re’sen kul- lanabildiği bir yetkidir. Cumhuriyet başsavcısı; işlemde ihmal veya yetersizlik gördüğü hallerde, ilgili Cumhuriyet savcısının ihbar ve şikâyet evrakını yeniden ele alması ve soruşturma yaparak karar tesis etmesi talimatını her şekilde verebilir. Kanun yollarını tüketmiş, ancak açık hukuka aykırılık olduğunu düşünen ihbar veya şikâyetçiler de, Cumhuriyet başsavcılığını talepleriyle aktif hale getirebilirler. Hatta bu işlem, SYOK vermiş savcı tarafından bir süre sonra, kendiliğinden verdiği bir kararla, yeniden re’sen evrakın işleme konularak soruştur- manın başlatılması şeklinde de olabilir. Cumhuriyet Başsavcılıklarında rutin olarak her iki senede bir, ba- zen (belki de savcının SYOK işleminin keyfiliği iddiasına dayalı bir şikâyet üzerine başlatılan) olağanüstü sebeplerle gerçekleştirilen teftiş- lerde, Adalet Müfettişlerinin CMK’nın 158/(6) madde ve fıkrasına uy- gun olarak verilmediğini ve keyfilik taşıdıklarını düşündükleri SYOK evraklarını da yeniden ele aldırarak, bu konuda Cumhuriyet savcıları- na soruşturma açması talimatı vermeleri de mümkündür. 87 Kanunun itiraz yolu öngörmesini, “ sadece bu şekilde SYOK’ların kalkabileceği veya değişeceği ” şeklinde anlamamakta fayda vardır. Yuka- rıda bahsettiğimiz şekillerde de idari denetimlerle veya re’sen SYOK kararlarının kaldırılmasıyla soruşturmanın başlatılması mümkündür. 87 Müfettişlerin savcılara evrakı ele alma konusunda verdiği talimatlarla ilgili dü- zenlemenin savcıların bağımsızlığını ihlal ettiği ileri sürülmektedir. (Bkz. Kur- tuluş Tayanç Çalışır, “Savcılar Özerk ve Bağımsız Olmalıdır”, Adalet Yayınevi, Ankara-2013 sh. 85