Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

107 TBB Dergisi 2019 (145) Nabi ÖZALP Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde tutuklamada makul süre hususunda kesin bir süre öngörülmemiştir. Bu bakımdan Avru- pa İnsan Hakları Mahkemesi, tutuklulukta geçen sürenin makul olup olmadığını incelerken her somut olayın koşullarına göre değerlendir- mektedir. 90 Mahkeme, tutuklulukta makul sürenin tespitinde; özgür- lüğün kısıtlandığı süre, isnat edilen suçun niteliği, mahkûmiyet ha- linde verilmesi olası ceza, özgürlüğün kısıtlanmasının kişi üzerindeki etkileri, kişinin davranışları, soruşturmanın yürütülme şekli ve ilgili adli işlemlerin niteliği gibi ölçütleri dikkate almaktadır. 91 Anayasa Mahkemesi de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları doğrul- tusunda karar vermektedir. Anayasa Mahkemesine göre, tutukluluk süresinin makul olup olmadığı konusunun, genel bir ilke çerçevesinde değerlendirilmesi mümkün değildir. Bir kişinin tutuklu olarak kaldığı sürenin makul olup olmadığı, her davanın kendi özelliklerine göre de- ğerlendirilmelidir. 92 Davanın karmaşıklığı, organize suçlara dair olup olmadığı veya sanık sayısı gibi faktörler, yargılamanın kaç dereceli ol- duğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu ve başvurucunun yargılamanın süratle sonuçlandırılmasındaki menfaa- tinin niteliği, 93 özellikle kişi hakkında uygulanan tutuklama tedbirine dayanak olan suçlamaların ifade özgürlüğü, siyasi faaliyette bulunma hakkı ve sendika hakkı gibi temel hak ve özgürlüklerle bağlantılı ey- lemler nedeniyle yöneltilmesi durumunda, tedbirin ölçülü olup olma- dığı ve gerekçelerin ilgili ve yeterli bulunup bulunmadığı hususları vuru No:2013/69, 4.11.2014, https://www.anayasa.gov.tr/tr/kararlar-bilgi-ban- kasi/ (05.06.2019). 90 Gölcüklü/Gözübüyük, s. 238-239. 91 Feyzioğlu, Metin, “Suçsuzluk Karinesi, KavramHakkında Genel Bilgiler ve Avru- pa İnsan Hakları Sözleşmesi”, AÜHFD, Ankara, S.1-4, C, 48, s.155. 92 Anayasa Mahkemesi, Birinci Bölüm, Salih Şahin, Başvuru No:2013/7040, 11.12.2014; Anayasa Mahkemesi, Birinci Bölüm, Mustafa Fehmi Okay, Başvuru No:2013/5967, 02.12.2015; Anayasa Mahkemesi, İkinci Bölüm, Ali Boztepe, Baş- vuru No:2014/14643, 30.10.2018; Anayasa Mahkemesi, İkinci Bölüm, Burak Can- değer, Başvuru No:2013/9139, 15.12.2015; Anayasa Mahkemesi, İkinci Bölüm, Mehmet Halim Oral, Başvuru No:2012/1221, 16.10.2014, https://www.anayasa . gov.tr/tr/kararlar-bilgi-bankasi/ (05.06.2019). 93 Anayasa Mahkemesi, Birinci Bölüm, Cuma Ali Yavuz ve Şeyhmus Güner, Başvu- ru No:2014/2718, 28.6.2018; Anayasa Mahkemesi, Birinci Bölüm, Hüseyin Yılmaz ve Mehmet Nimet Sevim, Başvuru No:2014/1215, 23.5.2018; Anayasa Mahkemesi, Genel Kurul, Serdar Ziriğ, Başvuru No:2013/7766, 2.7.2015; Anayasa Mahkeme- si, İkinci Bölüm, Ali Boztepe, Başvuru No:2014/14643, 30.10.2018; Anayasa Mah- kemesi, İkinci Bölüm, Mehmet Halim Oral, Başvuru No:2012/1221, 16.10.2014., https://www.anayasa.gov.tr/tr/kararlar-bilgi-bankasi/ (05.06.2019).