Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

115 TBB Dergisi 2019 (145) Nabi ÖZALP düzenleyen CMK 141/1-a kapsamında tazminat talep edebilir. Nite- kim Yargıtay, hükümlülük süresinin şartlı salıverme süresi olarak ka- bul ettiği kararlarında, atıfta bulunduğu AİHS’nin 5/3. maddesinde, tutuklama süresinin makul süreyi aşmaması gerektiği düzenlenmiştir. İkinci tazminat nedeni ise, gözaltına alınan veya tutuklu kalan ki- şinin işlediği suç için kanunda öngörülen cezanın sadece adli para ce- zası olmasıdır. Adli para cezası hapis cezasından çevrilmişse tazminat istenemez. 136 Sadece para cezasına mahkûmiyet durumunda, tutuklu olarak geçirilen süre TCK’nın 63. maddesi uyarınca yapılan mahsup- tan sonra geriye kalan süre için tazminat istenebilir. 137 Adli para cezası ya da hapis cezasına ilişkin mahkûmiyet hakkın- da, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilirse, gözaltı ya da tutukluluk süresinin, geri bırakmaya konu olan süreyi aşan kısmı için tazminata hükmedilmesi mümkündür. 138 İkinci tazminat nedeninin oluşması halinde mahkeme, sanığa taz- minat hakkının bulunduğunu bildirir ve bu husus verilen karara geçi- rilir (CMK m. 141/2). H. YAKALAMA VE TUTUKLAMA NEDENLERİ İLE HAKLARINDAKİ SUÇLAMALARIN YAZILI OLARAK VE BUNUN HEMEN MÜMKÜN OLMAMASI HALİNDE SÖZLÜ OLARAK AÇIKLANMAMASI Yakalanan kişiye, suç ayrımı gözetilmeksizin yakalama sebebi ve hakkındaki iddialar yazılı, bunun hemen mümkün olmaması hâlinde sözlü olarak derhâl bildirilir (AİHS m. 6/3-a, Anayasa m. 19/4, PVSK m.13/5, YGİY m. 6/4). Bunun amacı kişinin niçin yakalandığını bil- mesi ve yakalama ve tutuklamaya karşı etkili bir şekilde itiraz hakkını kullanmasını sağlamaktır. 139 Yakalama ve tutuklama nedenlerinden şüphelinin başka bir yolla bilgi edinmiş olması bu yükümlülüğü or- 136 Centel, s. 239; Hakeri, s.60; Yenisey/Nuhoğlu, s.479; Yaşar, s.1027. 137 Centel, s.239; Metin Feyzioğlu, “Tutuklamadan Doğan Zararın Giderilmesi”, An- kara Barosu Dergisi , Ankara 1993, S. 1, s. 132. 138 Yargıtay 12. CD, 19.11.2018, 2018/5106, 2018/10883. Aynı yönde bkz., Yargıtay 12. CD, 16.4.2018, 2017/4056, 2018/4394; Yargıtay 12. CD, 4.5.2016, 2015/11684, 2016/7903, https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemci- Web/ (05.05.2019). 139 Gözübüyük/Gölcüklü, s.236.