Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

123 TBB Dergisi 2019 (145) Nabi ÖZALP K. YAKALAMA VEYA TUTUKLAMA İŞLEMİNE KARŞI KANUNDA ÖNGÖRÜLEN BAŞVURU İMKÂNLARINDAN YARARLANDIRILMAMASI Bu bent kapsamında, yakalama ve tutuklama işlemlerine karşı başvuru imkânından yararlandırılmayan şüpheli ve sanık açısından tazminat nedeni öngörülmesine karşın, gözaltı işlemi açısından açık- ça tazminat nedeni öngörülmemesinin nedeni anlaşılmamaktadır. Gözaltı, yakalama sonucunda ve tutuklamadan önce başvurulan bir tedbir olması nedeniyle, kıyasen, gözaltı açısından da, bu bent kapsa- mında tazminat talep edilebilmelidir. Başvuru imkânlarından yarar- landırılmayan ifadesine, olağan kanun yolları girmektedir. Anayasa Mahkemesi’ne ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılacak baş- vurular girmez. 168 Yakalama işlemine, gözaltına alma ve gözaltı süresinin uzatıl- masına ilişkin Cumhuriyet savcısının yazılı emrine karşı, yakalanan kişi, müdafii veya kanunî temsilcisi, eşi ya da birinci veya ikinci derecede kan hısımı, hemen serbest bırakılmayı sağlamak için sulh ceza hâkimine başvurabilir (CMK m. 91/5; YGİY m.15). Yakalanan kişinin dilekçesi yetkili hâkime en seri şekilde ulaştırılır (YGİYm.15). Yakalanıp tutuklanan şüpheli veya sanık soruşturma ve kovuşturma evrelerinin her aşamasında salıverilmesini(CMK m.104/1) veya adlî kontrol altına alınarak serbest bırakılmasını (CMK. m103/1) isteye- bilir. Şüpheli veya sanığın tutukluluk hâlinin devamına veya salıve- rilmesine hâkim veya mahkemece karar verilir. Bu kararlara şüpheli ve sanığın yanı sıra şüpheli veya sanığın kanuni temsilcisi ve eşi de kendiliklerinden itiraz edilebilir (CMK m. 104/2, 262). İtiraz, tutuk- lama kararı veren mercie verilecek bir dilekçe veya tutanağa geçi- rilmek koşulu ile zabıt kâtibine beyanda bulunmak suretiyle yapılır (CMK m. 268/1). Bu düzenlemelere aykırı olarak yakalama veya tutuklama tedbirine karşı itiraz imkânlarından yararlandırılmayan kişiler tazminat talep edebilecektir. Örneğin yakalanan kişinin, ya- kalamaya itiraz dilekçesini verdiği kolluk görevlilerinin, dilekçeyi yırtarak sulh ceza hâkimliğine göndermemesi tazminat sorumlulu- ğunu gerektirir. 168 Öztürk/Tezcan/Erdem/Sırma/Kırıt/Özaydın/Akcan/Erden, s.571.