Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

124 Uygulamada Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (CMK m. 141-144) L. YARGILAMANIN YENİLENMESİ SONUCUNDA BERAAT VE CEZA VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA KARAR VERİLMESİ Yargılamanın yenilenmesi sonucunda beraat veya ceza verilme- sine yer olmadığına karar verilmesi halinde, önceki mahkûmiyet ta- mamen veya kısmen infaz edilmiş ise hükümlünün uğradığı maddi ve manevi zararlar CMK 141 ile 144. maddeleri uyarınca tazmin edi- lir (CMK m.323/3). Bu halde herhangi bir koruma tedbiri nedeniyle tanınmış bir tazminat hakkı söz konusu değildir. Tazminatın nedeni, infaz edilmiş haksız bir mahkûmiyet hükmüdür. Yargılamanın yenilenmesi sonucunda ceza verilmesine yer olma- dığına karar verilen kişiye tazminat talep etme hakkı tanınmasına kar- şın, kovuşturma sonucunda hakkında ceza verilmesine yer olmadığı- na karar verilen kişiye tazminat talep etme hakkı tanınmaması (CMK m.144) açık bir çelişkidir. II. TAZMİNATIN KAPSAMI Koruma tedbirleri nedeniyle zarar gören kişiler, maddî ve manevî her türlü zararlarını, devletten isteyebilirler (CMK m.141/1). Maddi tazminat ile kişinin malvarlığında meydana gelen somut bir azalma ya da kazanç kaybı, ödediği avukatlık ücreti gibi masrafların karşılan- ması amaçlanırken, manevi tazminat kişinin sosyal çevresinde itibarı- nın sarsılması, özgürlüğünden mahrum kalması nedeniyle duyduğu elem, keder, ıstırap ve ruhsal sıkıntıların bir ölçüde de olsa giderilmesi amacına yöneliktir. 169 Anayasa 19/9 ve CMK 142/6 maddelerine göre, maddi ve manevi tazminat bakımından tazminat hukukunun genel prensipleri gözetileceğinden, Borçlar Kanunu’ndaki maddi ve mane- vi tazminata ilişkin hükümler amaca uygun olduğu ölçüde koruma tedbirleri sonucu meydana gelen zararın tespitinde uygulanacaktır. 170 A. MADDİ TAZMİNAT Maddi zarar, kişininmalvarlığındameydana gelen bir azalma veya eksilmeyi ifade eder. 171 Bu azalma ya malvarlığını oluşturan aktif de- 169 Yargıtay CGK, 24.1.2019, 2017/769, 2049/48, https://karararama.yargitay.gov. tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/pf/sorgula.xhtml, (01.05.2019). 170 Turhan, s. 310; Soyaslan, s.337. 171 Ahmet Kılıçoğlu, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2002, s. 191.