Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

135 TBB Dergisi 2019 (145) Nabi ÖZALP şın CMK’nın 141. maddesinin 1. fıkrasının (e) ve (f) bentleri dışındaki tazminat nedenlerine dayanılarak açılan davalar bakımından, “tazmi- nat talebinin dayanağı olan ceza dava dosyası ya da soruşturma dosyasında esas hakkında bir karar verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi gerekmez. Ör- neğin gözaltı süresi yasada açıkça belirtilmiş olup, kişinin yasadaki bu süre içinde hâkim önüne çıkarılıp, çıkarılmadığının saptanmasının davanın esa- sıyla herhangi bir ilgisi bulunmadığı gibi bu konudaki talepler hakkında karar verilmesi için davanın esası hakkında karar verilmesine de gerek bulunma- maktadır. Yine aynı şekilde, kanunî hakları hatırlatılmadan veya hatırlatılan haklarından yararlandırılma isteği yerine getirilmeden tutuklanan, Kanuna uygun olarak tutuklandığı hâlde makul sürede yargılama mercii huzuruna çıkarılmayan, yakalama veya tutuklama nedenleri ve haklarındaki suçlamalar kendilerine, yazıyla veya bunun hemen olanaklı bulunmadığı hâllerde sözle açıklanmayan, yakalanmaları veya tutuklanmaları yakınlarına bildirilmeyen, ya da hakkındaki arama kararı ölçüsüz bir şekilde gerçekleştirilen kişilerin tazminat istemleri konusunda, asıl davada hüküm verilmesini veya verilen hükmün kesinleşmesini beklemeye gerek bulunmamaktadır. Zira bu talepler, asıl davanın sonucunu etkileyici veya asıl davanın sonucuna bağlı talepler değildir...” 236 . Tazminata konu ceza davasında birden fazla sanık bulun- ması halinde, tüm sanıklar yönünden kesinleşmesi gerekmeyip, sadece dava açan sanık ve varsa katılan yönünden kesinleşmesi yeterlidir. 237 Tazminat için öngörülen bu süreler hak düşürücü süre niteliğinde olduğundan, 238 bu süreler için eski hale getirme (CMK m. 40) talebin- de bulunulamaz. 239 Adli ara vermede üç aylık süre işlemez. 240 Bu süre tatilin bittiği günden itibaren üç gün uzatılmış sayılır (CMK m. 331/4). Mevzuat ve İçtihat Programı. 236 Yargıtay 12. CD, 5.7.2018, 2017/7338, 2018/7621; Yargıtay 12. CD, 11.9.2017, 2015/13853, 2017/6124; Yargıtay 12. CD, 15.5.2012, 2011/20114, 2012/12183, Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı 237 Yargıtay 11. CD, 28.11.2006, 2006/393, 2006/9581, Yaşar, s.1058. 238 Yurtcan, s. 762; Hakeri/Ünver, s.498; Soyaslan,s.337; Yalvaç,s.280 ;Yargıtay 12. CD, 28.5.2018, 2017/8495, 2018/5987; Yargıtay 12. CD, 20.11.2017, 2017/1859, 2017/9000; Yargıtay 12. CD, 29.9.2015, 2015/368, 2015/14000, Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı. 239 Yılmaz Biçer, “Haksız Tutuklananlara Devlet Ödencesi”, Yargıtay Dergisi , Anka- ra 1975, C. 4, S. 1-2, s. 111; Yurtcan, s. 762; Yargıtay 5. CD 11.7.1972, 1972/2999, 1972/3346, Tezcan, s.126. 240 Hakeri, s. 130.