Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

150 Uygulamada Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (CMK m. 141-144) VIII. TAZMİNATIN GERİ ALINMASI VE RÜCU A. TAZMİNATIN GERİ ALINMASI Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 143/1. maddesinde hangi haller- de tazminatın geri alınacağı düzenlenmiştir. Buna göre; “Kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin kararı sonradan kaldırılarak, hakkında kamu davası açı- lan ve mahkûm edilenlerle, yargılamanın aleyhte yenilenmesiyle beraat kararı kaldırılıp mahkûm edilenlere ödenmiş tazminatların mahkûmiyet süresine ilişkin kısmı, Cumhuriyet savcısının yazılı istemi ile aynı mahkemeden alına- cak kararla kamu alacaklarının tahsiline ilişkin mevzuat hükümleri uygula- narak geri alınır” . Tazminatın geri alınmasında esas olan mahkûmiyet süresi ile özgürlük kısıtlaması arasındaki süre farkıdır. Bu nedenle taz- minatın geri alınması ancak gözaltı, tutuklama gibi koruma tedbirleri bakımından uygulanabilecektir. Geri alma işleminde, cezaların tümü esas alınarak, gözaltı ve tutukluluk süreleri, mahkûmiyet süresini aş- kın değilse ödenen tazminat bütünüyle geri istenecek, aşkın ise o sü- renin karşılığı kişiye bırakılıp, hukuka uygunluğu tartışmasız olan gö- zaltı ve tutukluluğun karşılığı olarak ödenen bedel geri alınacaktır. 323 Tazminatın geri verilebilmesi için mahkûmiyet kararının kesinleşmiş olması gerekir. Geri alma ile ilgili herhangi bir süre öngörülmemiştir. 324 Kanımızca Borçlar Kanunu’nun 146. maddesi gereğince mahkûmiyet kararının kesinleştiği tarihten itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi içe- risinde tazminatın geri istenmesi mümkündür. Tazminatın geri alınması talebi savcı tarafından yazılı olarak daha önce kararı veren mahkemeye yapılır. Mahkeme dosya üzerinde in- celemesini yaparak, geri isteme koşullarının gerçekleşip gerçekleş- mediğini değerlendirerek, tazminatın kısmen geri verilmesi gereken hâllerde gerekçeli hesaplamayı yaparak kararını verip taraflara ve cumhuriyet savcısına tebliğ edecektir. 325 Bu karara karşı cumhuriyet savcısı ve tarafların itirazı mümkündür (CMK m. 143/1). Mahkemenin tazminatın geri alınması kararı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsi- li Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre yerine getirilir. 326 323 CMK’nın 143. maddesinin gerekçesi. 324 Özbek/Doğan/Bacaksız/Tepe, s. 573. 325 CMK’nın 143. maddesinin gerekçesi. 326 CMK’nın 143. maddesinin gerekçesi.