Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

151 TBB Dergisi 2019 (145) Nabi ÖZALP B. DEVLETİN RÜCU HAKKI Kanunda devletin ödediği tazminatı iki halde ilgililerden rücu edebileceği düzenlenmiştir. Bunlardan ilki hâkim ve savcılara rücu, ikinci ise iftira eden veya yalan tanıklıkta bulunanlara rücu halidir. Kanun “rücu eder” ibaresine yer verdiğinden her iki halde de devlet rücu etmek zorundadır. 327 1. Hâkim ve Savcılara Rücu Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 141/4. maddesine göre, “ Devlet, ödediği tazminattan dolayı görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiy- le görevini kötüye kullanan hâkimler ve Cumhuriyet savcılarına bir yıl içinde rücu eder ”. Düzenlemede, “ görevinin gereklerine aykırı hareket etmek su- retiyle” ibaresine yer verilmesi nedeniyle , sadece icrai davranışla göre- vi kötüye kullanan (TCK m.257/1) hâkim ve savcılara rücu edilmesi mümkün olup, suçun ihmali davranışla işleyen (TCK m.257/2) hâkim ve savcılara rücu edilmesi mümkün değildir. 328 Anayasa’nın 129/5. maddesinde, “ Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yetkilerini kullanır- ken işledikleri kusurlardan doğan tazminat davaları, kendilerine rücu edilmek kaydıyla ...” denmek suretiyle, ihmali ve icrai suç ayrımı yapılmadı- ğından, söz konusu düzenleme, Anayasa hükmüne aykırıdır. Hâkim ve savcılara rücu edilebilmesi için görevi kötüye kullanma suçundan (TCK m. 257/1) kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararının bulunması ge- rekir. 329 Hâkim ve savcı hakkında disiplin soruşturması açılması veya disiplin cezası verilmesi yeterli değildir. 330 2. İftira Eden veya Yalan Tanıklıkta Bulunanlara Rücu Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 143/3. maddesine göre; iftira ko- nusunu oluşturan suç veya yalan tanıklık nedeniyle gözaltına alınma ve tu- tuklama halinde; devlet, iftira eden veya yalan tanıklıkta bulunan kişiye de rücu eder. Tazminatı gerektiren hürriyet veya hak kaybının, kötü ni- yetli bir muhbir veya şikâyetçinin ihbar veya suç duyurusu veya tanık 327 Toroslu/Feyzioğlu, s. 261; Öztürk/Tezcan/Erdem/Sırma/Kırıt/Özaydın/Ak- can/Erden, s.579. 328 Öztürk/Tezcan/Erdem/Sırma/Kırıt/Özaydın/Akcan/Erden, s.579; Şahin, s.287. 329 Soyaslan, s.339; Yenisey/Nuhoğlu, s.482; Şahin, s.287;Yurtcan,s.772. Aksi yönde- ki görüş için bkz., Öztürk/Tezcan/Erdem/Sırma/Kırıt/Özaydın/Akcan/Erden, s.579. 330 Turhan, s. 309; Çolak/Taşkın, s.704.