Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

160 Sağlık Çalışanlarının Maruz Kaldığı Şiddete Karşı Ceza Hukuku Tedbirleri ... I. Fiili ve hukuki genel durum 1. Sorunun belirlenmesi Sağlık çalışanlarına karşı şiddet fenomeni ceza hukukunu en azın- dan iki şekilde ilgilendirmektedir: Birincisi, çalışanların bizzat kendi- lerinin maruz kaldığı kanunsuz muamelelerin suç teşkil edip etmeme- si; ikincisi, bunun sonucunda veya bununla bağlantılı olarak üçüncü kişilerin faydasına yürütülen sağlık hizmetinin engellenmesinin ce- zalandırılabilmesi hususlarıdır. Sağlık çalışanlarına karşı şiddet, hem Türkiye’de hem de Almanya’da ceza hukukunda bu iki bakış açısın- dan ele alınmaktadır. 1 Ancak şiddetin kendisinin uygulandığı durum ve gerçekleştirildiği şekiller her iki ülkede, bazı benzerlikler taşıma- sına rağmen, temel farklılıklar içermektedir. Bunların neler olduğuna geçmeden önce, hemen belirtelim ki, bu farklılıkların ana nedeni, her iki ülkenin sosyal yapısındaki farklılıklardır. Medyaya yansıyan haliyle sağlık çalışanlarına karşı şiddet sorunu –ki bu hususun kanunlaşma sürecine etkisini yadsımamak gerekir– 2 Almanya’da daha çok ilkyardım görevlilerinin müdahalelerinin en- gellenmesi şeklinde karşımıza çıkarken, Türkiye’de aynı soruna daha ziyade ilkyardım servislerindeki müdahalelerde şahit olmaktayız. Biraz daha somutlaştırmak gerekirse, Türkiye’de hasta yakınlarının kalabalık gruplarla acil servisi işgal etmeleri ve çalışanları darp et- meleri haberlere konu olurken, Almanya’da medyaya yansıyan ve hafızalarda kalan ilk olay türü, özellikle kazalardan sonra sansasyon meraklısı insanların olay yerinde toplaşması mefhumudur (Gaffer- Problem). 3 Buna, teknoloji çağının beraberinde getirdiği hemen her- 1 Polis Hukuku’nun tedbirleri için bkz. Almanya için Ernst Hunsicker/ Sebastian Belz, Das „Gaffer-Phänomen“ im Straßenverkehr. jM 2016, 160; Uwe Scheffler, Zur Strafbarkeit von „Gaffern“. NJW 1995, 232–234, s. 232; Türkiye için İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Genelgesi (2012/39): Sağlık Çalışanlarına Karşı İşlenen Suçların Soruşturulması, http://turkdermatoloji.org.tr/media/fi- les/file/001.pdf. 2 Aynı husus Türkiye için geçerlidir. Sağlık çalışanlarına karşı işlenen şiddet suçla- rında medyanın önemi için bkz. Sağlık Çalışanlarına Yönelik Artan Şiddet Olay- larının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kuru- lan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu, Ocak 2013, s. 197, https://acikerisim. tbmm.gov.tr/handle/11543/110. 3 Scheffler, s. 232; Dorothea Magnus, Stärkung des Schutzes von Vollstreckungsbe- amten und Rettungskräften – zur Reform der §§ 113 ff. StGB, GA 2017, 530–543,