Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

18 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Suç ve Cezaların Kanuniliği İlkesi rin korunmasında vazgeçilmez olduğu varsayımına ilişkindir. Suç ve cezaların kanuniliği ilkesi özgürlükleri ve demokrasiyi başarıyla ha- yata geçiren Birleşik Krallık ve Danimarka’da (Kıta Avrupası’nın ka- bul ettiği şekilde) uygulanmamaktadır. Böylece ilkenin özgürlükleri savunmak için vazgeçilmez olmadığı hatta işlevini yitirdiği öne sü- rülmüştür. 16 Eleştirilere cevaben suç ve cezaların kanuniliği ilkesinin faydalarının sakıncaları karşısında ağır bastığı ve bir ülkede hukuk ve adalet birliği sağlanmasında hayati bir rolü olduğu ileri sürülmüştür. 17 2. AİHS Madde 7’ye İlişkin İstatistikler Sözleşme’nin ikincilliği ilkesi gereğince AİHM yerel mahkemele- rin yerine geçip olayları değerlendirmez ve hukuki olarak sınıflandır- maz. Yerel mevzuatın yorumlanmasında esas görev yerel mahkemele- re aittir. Bu durum AİHM’nin madde 7’ye ilişkin başvurularda sınırlı inceleme yaptığı anlamına gelmemektedir. 18 Buna rağmen AİHS mad- de 7’nin ihlal edildiği iddiasının Strazburg Mahkemesi önüne sıkça ge- tirilen bir sav olmadığı söylenebilir. 19 Mahkemenin istatistikleri de bu kanıyı destekler niteliktedir. 1959-2018 arasında madde 7 toplam kırk dokuz kez ihlal edilmiştir. 20 Bu rakam Sözleşme’nin diğer maddeleri- nin ihlal sayılarına kıyasen oldukça azdır. Bu durumun altında yatan sebebin suç ve cezaların kanuniliği ilkesinin Avrupa Konseyi’nde yay- gın şeklinde kabul görmesi ve sözleşmeci devletlerin çoğunun genel olarak bu ilkeye saygı göstermeleri olduğu düşünülmektedir. Bir baş- ka neden ise kanunilik ilkesinin ihlal edildiği iddiasının diğer AİHS maddeleri altında da öne sürülebilmesidir. 16 Zafer, s. 59; Özen, s. 79 17 Özen, s. 79 18 “7. maddenin 1. fıkrası Mahkemenin başvurucunun mahkûmiyetine dair eş za- manlı hukuki dayanağın mevcut olup olmadığını incelemesini gerektirir ve özellikle ilgili yerel mahkemelerin vardıkları sonucun Sözleşme’nin 7. madde- sine uygun olup olmadığı konusunda Mahkemenin ikna olması gerekmektedir. Mahkeme’nin daha sınırlı inceleme yetkisinin olduğunu kabul etmek 7. madde- nin amacını yitirmesine sebep olacaktır”. AİHM (Büyük Daire), Rohlena - Çek Cumhuriyeti, 59552/08, 27.01.2015, § 52 19 Susana Sanz-Caballero, “The Principle of Nulla Poena Sine Lege Revisited: The Retrospective Application of Criminal Law in the Eyes of the European Court of Human Rights” The European Journal of International Law, sayı 28(3), s. 789 20 AİHM, Violations by Article and by State, https://www.echr.coe.int/Docu- ments/Stats_violation_1959_2018_ENG.pdf, erişim tarihi 11.10.2019