Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

20 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Suç ve Cezaların Kanuniliği İlkesi 4. AİHM’ye Göre Suç ve Cezaların Kanuniliği İlkesinin Tanımı Suç ve cezaların kanuniliği ( nullum crimen, nulla poena sine lege ) gereğince bir hükmün ya da cezanın uygulamaya konması için onun bir yasal dayanağı olması gereklidir. 30 “ Mahkemenin bir sanığın kovuştu- rulmasına ve mahkûm edilmesine yol açan eylemi işlediği sırada, söz konusu eylemi cezalandırılabilir kılan bir kanun hükmünün yürürlükte olduğunu ve verilen cezanın söz konusu hükümle getirilen sınırları aşmadığını teyit etmesi gerekmektedir. 31 ” Suç ve cezaların kanuniliği ilkesi gereğince suç ve cezaların, hu- kuk (ulusal mahkemelerin yorumladığı şekliyle yürürlükteki mevzu- at hükmü) tarafından açık bir şekilde tanımlanmış olması gereklidir. Suçun ve cezanın tanımına ilişkin hukukun kalitesinin yetersiz olması madde 7’nin ihlaline yol açar. 32 Ayrıca, hukukun (tıpkı Sözleşme’nin 8, 9, 10, 11’inci maddeleri tarafından öngörüldüğü üzere) ulaşılabilir ve öngörülebilir olması zorunludur. Cezanın tanımı, infaz şekli ve kapsa- mı hem öngörülebilir hem de ulaşılabilir olmalıdır. 33 Suç ve cezaların kanuniliği gereğince mevcut suçların kapsamı sanık aleyhine genişletilemez. 34 Kıyas yasağı Okçuoğlu ve Başkaya - Türkiye davasına konu olmuştur. Bir kitap, devletin bölünmez bütün- lüğüne karşı propaganda sebebiyle yasaklanmış, eserin yayın sahibi ve sorumlu müdür para ve hapis cezasına çarptırılmıştır. AİHM, yayın sahibine verilen cezanın, sorumlu müdür için öngörülen cezanın kıyas yoluyla yorumlanmasına dayanması sebebiyle madde 7’nin ihlal edil- diğine karar vermiştir. 35 ridge University Press, Cambridge, 2011, Dördüncü Baskı, s. 73 30 AİHM, “Guide on Article 7 of the European Convention on Human Rights No punishment without law: the principle that only the law can define a crime and prescribe a penalty”, § 21 31 AİHM (Büyük Daire), Del Río Prada - İspanya, 42750/09, 21.10.2013, § 80 32 AİHM (Büyük Daire), Kafkaris - Kıbrıs, 21906/04, 12.02.2008, §§ 150-152 33 AİHM, “Guide on Article 7 of the European Convention on Human Rights No punishment without law: the principle that only the law can define a crime and prescribe a penalty”, § 24 34 AİHM (Büyük Daire), Konokov - Letonya, 36376/04, 17.05.2010, § 10 35 AİHM (Büyük Daire), Okçuoğlu ve Başkaya - Türkiye, 23536/94, 24408/94, 08.07.1999, §§ 42-43