Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

304 Türk Hukuku’nda Devlet İşlemlerine Karşı Başvuru Yollarını Gösterme Yükümlülüğü İlgililer için hak olan bu husus, devlet ve idari makamlar açısın- dan ise bir yükümlülük haline gelmektedir. 8 Bu nedenle yükümlükte geçen kanun yolları tabiri, hak arama hürriyetini somutlaştırması ba- kımından olabildiğince geniş yorumlanmalıdır. Yükümlülüğün yerine getirilmesi adil yargılanma hakkının da bir gereğidir. Çünkü yargısal yollara başvuru olanağı mahkemeye erişim hakkının bir gereğidir. Yü- kümlülüğün diğer idari usul ilkeleri (bilgiye erişim, dinlenilme, hu- kuki yardım ve temsil, gerekçe) ile birlikte değerlendirilmesi de za- ruridir. Böylece idarede şeffaflığın sağlanması ve bireyin korunması sağlanacaktır. Yükümlülüğün yerine getirilmesi, kişilerin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile korunan “etkili başvuru hakkı”nın da bir gereğidir. İl- gili düzenlemeye göre; “ Bu Sözleşme’de tanınmış olan hak ve özgürlükleri ihlal edilen herkes, söz konusu ihlal resmi bir hizmetin ifası için davranan kişiler tarafından gerçekleştirilmiş olsa dahi, ulusal bir merci önünde etkili bir yola başvurma hakkına sahiptir ”(m.13). Sözleşmenin, Anayasa’nın 90. maddesi gereği iç hukukun bir parçası ve kanun üstü değerde olduğu düşünülürse yükümlülüğün hak arama hürriyeti açışından önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Başvuru yollarının belirtilme yükümlülüğünün varlığı kişilerin kendilerine ilişkin işlemlere karşı haklarını aramada pratik kolaylık ve zaman kazandıracaktır. Bu çerçevede başvuru yollarının idari ya da yargısal olması bakımından fark yoktur. Ayrıca ilgili kişi kendisi ile ilgili işleme karşı hukuki bir destek almadan da nasıl hareket edece- ğini bilme olanağına sahip olacak böylece uyuşmazlıkların özellikle idari aşamada çözülmesi sağlanacaktır. İdari başvuru ile uyuşmazlık çözümünün yargı-dışı karakteri dikkate alınırsa, adalet hizmetlerinin gereksiz yere meşgul edilmesi de önlenmiş olacaktır. Kanun yollarının gösterilme yükümlülüğü aleniyet ilkesinin de bir gereğidir. 9 Özellikle bireyin, idarenin işlemine karşı nasıl hareket 8 Akyılmaz, “İdari Usul İlkesi”, s.83; Emre Akbulut, “İdari İşlemlerde Kanun Yolu ve Süresini Gösterme Yükümlülüğünün Yargısal Denetime Etkisi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi , S. 81, Mart 2009, Ankara, s. 3. (http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr / m2009-81-500, (05.11.2018)). 9 Bkz. Cihan Kanlıgöz, “İdari İşlemelerde Yazılı Bildirim”, AÜHFD , C.40, S:1-2, An- kara 1988, s.184.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1