Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

308 Türk Hukuku’nda Devlet İşlemlerine Karşı Başvuru Yollarını Gösterme Yükümlülüğü mahkemesinde dava açma şekli ve sürenin bulunma zorunluluğuna ilişkin hükmü 25 , Gümrük Kanunu’nun 26 242. maddesi 27 , Kabahatler Kanunu’nun 28 26. maddesi 29 , Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun 30 20. maddesi 31 , ayrıksı düzenlemelerdir. Başvuru yollarının belirtilme yükümlülüğün doğrudan Anayasa ile düzenlenmesi ile bu hükmün doğrudan uygulanabilir özelliğine sa- hip olup olmadığı da tartışılmalıdır. 32 Doğrudan uygulanabilir olma, araya başka bir hüküm girmeden bir hukuk normunun uygulama alanı bulmasıdır. 1982 Anayasası’nın 11. maddesine göre “ Anayasa hükümle- ri, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır ”. Bu bağlamda bütün devlet organları ve özelde idare makamları normlar hiyerarşisi gereği anaya- sal hükme uygun hareket etmek zorunda olduğu için anayasal hük- mün doğrudan uygulanması gerekir. Diğer yandan doktrindeki diğer görüşe göre soyut hukuk kuralları, somut alt kurallar ile uygulama alanı bulur. 33 Bu noktada “ kuralların üstünlüğü ile uygulanması arasın- 25 Yılmaz, s.72, dn. 200. 26 Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 2018, s.511. 27 “1. Yükümlüler kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari karar- lara karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebilir. 2. İdareye intikal eden itirazlar otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edilir.3. İti- raz dilekçelerinin süresi içinde yanlış makama verilmesi halinde, itiraz süresinde yapılmış sayılır ve idarece yetkili makama ulaştırılır.4. İtirazın reddi kararlarına karşı işlemin yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabilir”. Bu hüküm İYUK m.11’e uygun idari başvuru süresini düzenlemesi, özel başvuru süresi be- lirlemesi, yanlış makama verilen itiraz dilekçelerinin itiraz süresinde verildiğinin kabulü ile doğru makama iletilmesi gerekliliği gibi hak arama hürriyeti bakımın- dan çok önemli düzenlemeler içermesi bakımından ilginç ve de önemlidir. 28 Can, s.340. 29 “… Bu karara karşı başvurabileceği kanun yolu, mercii ve süresine ilişkin olarak bilgilendirildikten sonra kişinin karar tutanağını imzalaması istenir…”. (Kabahat- ler Kanunu, m.26/2). 30 Can, s.340. 31 “ … Kurum, inceleme ve araştırma sonucunu ve varsa önerilerini ilgili mercie ve başvurana bildirir. Kurum, başvurana, işleme karşı başvuru yollarını, başvuru süresini ve başvurulacak makamı da gösterir …” Kamu Denetçiliği Kurumu Ka- nunu, m.20/2). 32 Şanlı Atay, s. s.296 vd. 33 Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 2018, s.512, dn.97. Yazarlara göre anayasal bu hüküm mutlak surette yasal bir düzenlemeyi gerektirmektedir, çünkü idarenin yaptığı işlemler bakımından sadece ilgililer değil, idarenin kendisi de çoğu zaman bilgi- sizdir (Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 2018, s.511, dn.97).