Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

312 Türk Hukuku’nda Devlet İşlemlerine Karşı Başvuru Yollarını Gösterme Yükümlülüğü gibi yargısal yollar ile de istenebilir. Görüldüğü üzere başvurunun türü başvurulan makama göre değil, başvurunun değerlendirme usul ve yöntemine bağlıdır. Yine yasama ve yürütme organlarının maddi olarak yargı fonksiyonuna giren işlemlerinde işlemin içeriği değil baş- vurunun niteliği esas olacaktır. Yasama organının ve yargı organının idari fonksiyona dâhil olan işlemlerine karşı yapılan başvurular da idari başvuru olarak kabul edilecektir. 2. İdari Başvurular İdari başvuruların 49 pozitif anayasal temeli iki maddede yer al- maktadır. Öncelikle temel hakları koruyan anayasanın 40. maddesi ve sonra dilekçe hakkını düzenleyen 74. madde idari başvuruların temel iki dayanağıdır. 50 Dilekçe hakkı çerçevesinde “ Vatandaşlar ve karşılıklı- lık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de ikamet eden yabancılar, kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir ”. Bu başvuruyu genel bir başvuru yolu olarak kabul etmek gerekir. Kişiler kendileriyle ilgili olduğu kadar kamu ile ilgili konularda da dilekçe ve şikâyetlerde bulunabilir. Ancak bu başvuru yolu idari makamlara yapıldığı ölçüde idari başvuru olarak değerlendirebileceği üzere TBMM’ye yapılması ölçüsünde de “ yasama organına başvuru ” olarak da değerlendirilmesi gerekir. Bu yönüyle idari başvuru kategorisine girmez. Genel idari başvuru yolunun yanında İYUK m.10 ve 11. çerçeve- sinde özel idari başvuru yollarının yer aldığını ifade etmek gerekir. Ancak dilekçe hakkının geniş konu perspektifinin yanında İYUK m.10 ve 11 ile daha sınırlı ve şartlara tabi bir başvuru mekanizmasının dü- zenlendiğini belirtmek gerekir. Örneğin kamuyu ilgilendiren genel bir konu dilekçe hakkının konusunu oluşturabilirken, 10 ve 11. maddeler ile dava açılabilecek işlemlerin başvuru konusu olması söz konusudur. Bu nedenle yükümlülüğünün bir parçası olarak TBMM’ye başvuru yo- lunun belirtilmesine gerek yoktur. Yukarıda da ifade edildiği üzere idari işlemler açısından baş- vuru isteğe bağlı bir başvuru olabileceği gibi zorunlu(tüketilmesi 49 Bkz. Yasin Sezer/Hüseyin Bilgin, “Danıştay Kararlarında İdari Başvurular”, AÜHFD , Ankara 2008, s.337-366. 50 Yılmaz, s.48.