Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

318 Türk Hukuku’nda Devlet İşlemlerine Karşı Başvuru Yollarını Gösterme Yükümlülüğü katılmak mümkün değildir. Anayasa Mahkemesi’nin de işaret ettiği üzere “ somut olaylarda ilgili kişiler hakkında tesis edilen işlemler ” 63 bakı- mından anayasal yükümlülük geçerlidir. 64 Sonuçla düzenlemenin esas olarak idari işlemler özelinde geçerli olduğu şeklinde değerlendirme- ler düzenlemenin maksadına işaret edici nitelikte olmakla birlikte po- zitif düzenlemeler çerçevesinde yetersizdir. B. YASAMA ORGANININ İŞLEMLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRME 1. Kanunlar Kanunlar yasama organı tarafından çıkarılan genel, soyut, kişilik dışı kural koyucu işlemlerdir. Kanunlar genel işlemler olduğu ve doğ- rudan sübjektif bir sonuç doğurmadığı için kural olarak bu yükümlülü- ğe tabi olmadıkları düşünülebilir. Ancak kanunlarda dahi kanunların uygulanmasından dolayı ilgililerin başvurabileceği yollar bulunmak- tadır. Bu çerçevede ilgililer somut bir uyuşmazlıkta kendilerine uygu- lanan kanun maddesinin anayasaya aykırılığını-belirli şartlar altında - ileri sürebilir. Bu durumda ilgililerin kendilerine uygulanan kanunun anayasaya aykırılığını somut norm denetimi çerçevesinde ileri sürme hakkı bulunmaktadır. Anayasal yükümlülüğün bir görünümü ola- rak kanunlarda “ kanunlarda yargısal başvuru yolu ” başlığını taşıyan bir madde ile ilgililerin anayasaya aykırılık iddiasında bulanabilecekleri düzenlenebilir. Bu hakkın doğrudan anayasa ile düzenlenmesi tabiî ki yeterlidir. Ancak yükümlülüğün belirtilme zorunluluğunun bütün devlet faaliyetlerini kapsayacak şekilde düzenlenmesi, kanunlar öze- linde de yorumlamayı ve bir anlam yüklemeyi zorunlu kılmaktadır. Zorlama gelebilecek ve kanun yapma yöntemi acısından yadırganacak bu yorumun/yöntemin faydası, ilgililerin hukuki teknik bilgiye sahip olmasalar da kanun metninden bu yönde bir hakları olduğunu kolay- ca anlayabilmelerine katkı sağlamasıdır. 63 Anayasa Mahkemesi, E 2004/84, K 2004/124, KT 08.12.2004, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/12/20051202-9.htm, (22.11.2018). 64 Benzer yönde bkz. Yılmaz, s.344; Bahtiyar Akyılmaz, “İyi Yönetim ve Avrupa İyi Yönetim Yasası”, http://webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/7_6.pdf, (17.12.2018); Can, s.344.