Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

322 Türk Hukuku’nda Devlet İşlemlerine Karşı Başvuru Yollarını Gösterme Yükümlülüğü lerinin hükûmet tasarrufu olarak değerlendirilerek denetlenmediğini görmekteyiz. 78 Günümüzde de yürütmenin idari nitelikli olmayan bazı işlemleri vardır ve bu işlemler de yargı denetimi dışındadır. Örneğin, Cumhurbaşkanının bakan ataması, meclisi feshetmesi, elçi kabulü gibi işlemler. 79 Hükûmet tasarrufu teorisi gereğince bu işlemlere yargı de- netimine tabi değildir. Bu nitelemeyi yapan ise esas olarak yargı orga- nıdır. Bu nedenle hükûmet tasarrufları açısından yükümlülüğün uy- gulama alanı yoktur. Ancak bu durumda da akla şu soru gelmektedir. Hükûmet tasarrufu niteliğini nasıl bilenecektir? Hükûmet tasarrufu bu kararı alan makamın/kişinin nitelemesine mi bağlıdır? Öyle ise bu durumda hükûmet tasarruf nitelemesi işlemleri yargı denetiminden kaçırma ve de dolaylı olarak yükümlülüğe tabi olmama sonucunu do- ğuracaktır. Anayasa “ devlet, işlemlerinde ” ifadesiyle her türlü kamusal irade açıklamasının yükümlülük kapsamına almaktadır. Geleneksel veya içtihatlar ile hükûmet tasarrufu kabul edilen işlemle bakımından yükümlülüğün uygulama alanı bulmayacağını kabul etsek dahi yine bunun belirlenmesi kolay değildir. Bu nedenle kural olarak hükûmet tasarrufları açısından anayasal yükümlülüğün uygulama alanı bula- mayacağını ifade etmek gerekir. 2. Cumhurbaşkanlığı İşlemleri 1982 Anayasası’nın 2017 tarihli değişik yeni haline göre Cumhur- başkanı yürütmeyi temsil etmektedir. Yürütmeyi temsil etmesinin bir sonucu olarak cumhurbaşkanı hem düzenleyici hem de bireysel idari işlemler yapabilecektir. Bu işlemler özelinde de anayasal yükümlülü- ğün değerlendirilmesi gerekir. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri : Cumhurbaşkanlığı kararname- leri yürütme işlemi niteliğindedir. 1982 Anayasası’nın yeni haline göre “ Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı 78 CemilKaya,“DanıştayİçtihatlarındaHükümetTasarrufuTeorisindenDevletinHü- kümranlık/Egemenlik Hakkı Teorisine”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi , S.7, s.639 (http://dergipark.ulakbim.gov.tr/mdergi/article/view/5000194685, (25.01.17)); Ragıp Sarıca, “Türk Devlet Şurası İçtihatlarına Göre Hükümet Tasarrufları”, İs- tanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C.8, S. 3-4, (1942), s. 457, http:// www.journals.istanbul.edu.tr/iuhfm/article/view/1023005707/1023005231, (22.12.18). 79 Örnekler için bkz. Gözler/Kaplan, s.244-245.