Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

326 Türk Hukuku’nda Devlet İşlemlerine Karşı Başvuru Yollarını Gösterme Yükümlülüğü larını çözme fonksiyonudur. 92 Yargılama fonksiyonu da bir devlet faa- liyeti olması hasebiyle bu yükümlülüğe tabidir. Yargı organları da ver- dikleri kararlar ilişkin öngörülen başvuru yolları, mercileri ve süreleri belirtmek zorundadır. Bu yükümlülük mahkemeye erişim hakkı bağ- lamında adil yargılanma hakkının bir gereğidir. Özellikle konu öze- linde ihtisas mahkemelerinin bulunmadığı durumlar bakımından yü- kümlülük daha da önemli hale gelmektedir. Anayasa Mahkemesi’nde bireysel başvuruya konu olmuş bir uyuşmazlıkta asliye hukuk mahke- mesinin iş mahkemesi sıfatıyla yargılama yaptığını belirtmemesi, baş- vuru mercileri acısından ise yasal yollara başvuru şeklinde genel bir ifade ile yetinmesi “ mahkemeye erişim ” ve “ adil yargılanma ” haklarının ihlali olarak görülmüştür. 93 Mahkeme kararları ara kararlar – nihai kararlar olmak üzere ikiye ayrılır. 94 Ara kararlar yargılamayı nihayetlendirmeyen yargılamanın bir sonraki aşamasına geçmeyi sağlayan veya yargılamanın devamını sağlayan kararlardır. Örneğin yargılama gereği, delil ve belgelerin is- tenmesi, bilirkişi incelemesi, keşif yapılması kararları ara karar niteli- ğindedir. Kural olarak bu kararlar tek başlarına kanun yoluna götürü- lemezler. Ancak istisnai olarak özel itiraz yolu düzenlenmiş olabilir. 95 Nihai kararlar ise yargılamayı sonlandıran ve bu nedenle yargıcın yar- gılamadan el çekmesini gerektiren kararlardır. 96 Nihai kararlar ise ken- di içinde ikiye ayrılır: Esas ve usule ilişkin nihai kararlar. Esas ilişkin ni- hai kararlar, taraflar arasında uyuşmazlığı sona erdiren ve esasa ilişkin bir çözüm getiren kararlardır. Usule ilişkin nihai karar ise usule ilişkin sorunların çözümlendiği ve yargılamanın sona erdiği kararlardır. 97 Bu çerçevede başvuru türleri başlığında da ifade ettiğimiz üzere yargısal başvuru yollarının gösterilme yükümlülüğü çerçevesinde yargı karar- larında da kanun yollarının gösterilmesi gerekmektedir. Bu gereklilik ara kararlar için olduğu kadar nihai kararları için de geçerlidir. 92 Kemal Gözler, Hukuka Giriş, Ekin Kitabevi, Bursa 2012, s.425 vd. 93 Anayasa Mahkemesi, Birinci Bölüm, Aktif Elektrik Müh. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. Başvurusu, BN 2012/855),K.T: 26/6/2014 http://www.anayasa.gov.tr/icsayfa- lar/kararlar/kbb.html, (15.10.18). 94 Bkz. Çağlayan Ramazan, İdari Yargı Kararlarının Uygulanması ve Sonuçları, Asil Yayınevi, Ankara 2004, s. 25–26. 95 Çağlayan, İdari Yargı Kararları, s.25; Hakan Pekcanıtez/Oğuz Atalay/Muham- met Özekes, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Medeni Usûl Hukuku, An- kara 2011, Yetkin Yayınevi, s.537 vd. 96 Çağlayan, İdari Yargı Kararları, s.26. 97 Çağlayan, İdari Yargı Kararları, s.26. Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s.537 vd.