Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

332 Türk Hukuku’nda Devlet İşlemlerine Karşı Başvuru Yollarını Gösterme Yükümlülüğü düzenlenen başvurunun da düzenlenmesi gerekecektir. Yukarıda da açıklandığı üzere kanun yolları kapsamına idari başvuruların da dü- zenlenmesi düşünüldüğünde yargı-dışı uyuşmazlık çözme mekaniz- ması olarak karşımıza çıkan üst makamlara başvuru yollarının göste- rilmesi de gerekecektir. İdari işlemlerin yazılı olması esastır. Ancak istisnai olarak idari işlemler sözlü de olabilir. 112 Bu durumda yazılılığın bir parçası olan usul kuralının sözlü idari işlemler açısından uygulanması pratik ola- rak mümkün olmayacaktır. 113 Aslında sözlü idari işlemlerin de yargı denetimine tabi olduğu düşünülürse yükümlülüğün bu tür işlemler açısından da gerekliliği ifade edilebilir. Ancak mahiyetleri itibariyle sözlü idari işlemler açısından yükümlülüğün uygulanma kabiliyeti yoktur. Yazılılık bağlında son olarak işaret etmek gerekir ki yazılı idari işlemler için öngörülen bu zorunluluk yine zorunluluktan kaçmak için idareleri zımni idari işlem yapmaya teşvik edebilecektir. 114 Yukarıda bahsedilse de bireysel idari işlemler açısından idari baş- vuralar özel bir önem arz etmektedir. İdari Yargılama Usulü Kanu- nu ile İdari başvurular “ ilgililerin haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem ya da eylemin yapılması için idari makamlara başvurması ”(İYUK, m.10) “üst makamlara başvuru” ( İYUK, m.11) şeklinde ikiye ayrıl- maktadır. “idari makamların sükûtu” başlığını taşıyan İYUK, m.10 gereği “ ilgililerin haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem ya da ey- lemin yapılması için idari makamlara başvurması ” mümkündür. Buradaki idari makam “ yetkili idari makam ” olmak zorundadır. Dikkat edilmesi gereken husus burada başvuru işlemi “ ilk kez ” yaptırmak için yapıl- maktadır. Haliyle ilk kez işlem yaptırmak için öngörülen bu başvu- ru mekanizması gösterilmesi gereken idari başvuru yollarından birisi olamaz. 115 Ancak bu yöntemin kullanılması durumunda, idarenin tesis edeceği sarih idari işlemler açısından bu işlemlere karşı gidilebilecek kanun yolları ve mercileri ile süresinin bildirilmesi gerekir. Bu baş- vuru yoluna başvurulması durumunda altmış gün içinde bir cevap 112 Akyılmaz/Sezginer/Kaya, 2018, s.511. 113 Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin İdari İşlemler Karşısında Bireyin Korun- masına İlişkin 77(31) sayılı Kararı’nda yazılı idari işlemler vurgusu bulunduğu için sözlü idari işlemler ilgili düzenleme kapsamında değildir. 114 Yılmaz, s.78. 115 Şanlı Atay, s. 308.