Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

354 İdari Yargıda Duruşmanın Adil Yargılanma Hakkı Açısından İncelenmesi Yukarıda bahsedilen düzenlemeler ve kararlar ışığında, duruşma- nın adil yargılanma hakkı açısından önemli bir evre olduğu görülmek- tedir. 17 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 6. maddesinin 1. fıkrası gereğince, yargılamada öncelikle, kişilerin açık bir duruşmayı talep etmelerine imkân verilmelidir. Bu evrenin gerçekleşmesi halinde ise, tarafların duruşmada kendilerini tam anlamıyla ifade edebilmeleri, delilleri özgürce tartışabilmeleri ve duruşmanın açıklık ilkesine uygun bir şekilde gerçekleşmesi gerekmektedir. Şüphesiz ki, yargılamada ki- şilerin duruşma talep etmelerinin engellenmesi veya duruşma talep etmeleri halinde, bu taleplerinin yerinde olmayan gerekçelerle redde- dilmesi, Anayasanın 36. maddesinde düzenlenen hak arama hürriyeti- ne ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkına aykırı bir durum teşkil edecektir. II. MEVZUAT HÜKÜMLERİNDE DURUŞMA İdari yargı mevzuatımızda, duruşma ile ilgili en temel ve neredey- se tek düzenleme, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda yer almaktadır. İYUK’un 17. maddesinde, iptal davalarında ve değeri belli bir miktarın üzerinde olan tam yargı ve vergi davalarında, taraflardan birinin istemi üzerine duruşma yapılacağı düzenlenmiştir. Yine aynı maddede, temyiz ve istinaf aşamalarında duruşma yapılmasının ta- rafların istemi ve mahkeme kararına bağlı olduğu düzenlenmiştir. Bu- nun dışında mahkemece, yargılamanın her aşamasında, dava değerine bakılmaksızın re’sen duruşma yapılmasına karar verilebilecektir. 17. maddenin devamında duruşma talebinin dava dilekçesi ile cevap ve savunmalarda yapılacağı, duruşma davetiyelerinin duruşma günün- den en az 30 gün önce taraflara gönderileceği düzenlenmiştir. saydamlığını güvence altına almak ve yargılamada keyfiliği önlemektir. Bu yö- nüyle hukuk devletinin en önemli gerçekleştirme araçlarından birisini oluşturur. Özellikle ceza davalarında yargılamanın duruşmalı ve aleni yapılması silahların eşitliği ilkesinin ve savunma haklarının güvencesini oluşturur. Ancak bu her türlü yargılamanın mutlaka duruşmalı yapılması zorunluluğu anlamına gelmez. Adil yargılama ilkelerine uyulmak şartıyla usul ekonomisi ve iş yükünün azaltılması gibi amaçlarla bazı yargılamaların duruşmadan istisna tutulması ve duruşma ya- pılmaksızın karara bağlanması anayasal hakların ihlalini oluşturmaz.” Anayasa Mahkemesi, 17.09.2013 tarih, 2013/664 Başvuru numaralı karar, http://kararlar- yeni.anayasa.gov.tr, (Erişim: 16.10.2018). 17 Müslüm Akıncı, “İdari Yargıda Duruşma” Terazi Hukuk Dergisi , Ankara Eylül 2010, S.49, s.128-130.