Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

371 TBB Dergisi 2019 (145) Eren TOPRAK 20. yüzyıl tarihi, bir modern olgu olarak devlet kavramının anla- mının derinleşmesi ve yüzyıl boyunca farklılaşması süreçlerini göste- rir. Özellikle kapitalist yığın üretimin yaygınlaşması, klasik liberaliz- min bir iktisadi ve siyasal kavram olarak yaygınlaşması ancak 1929 krizi ve toplam talep eksikliğinin sorun olmasının anlaşılması yüzyıl başındaki önemli gelişmelerdendir. Bu süreç Keynesyen refah devleti kavramını ortaya çıkarmış, kamu harcamalarının eksik olan makro ik- tisadi toplam talebi kapatması beklenmiştir. Bu kamu politikası belirli düzeyde başarılı olsa da 1980’lere gelinirken ortaya çıkan arz şokları, klasik liberalizm ve onun üretim biçimlerinin yeni liberalizm adı al- tında tekrar ortaya çıkmıştır. 21. yüzyıla girilirken de yeni liberalizm belirli ölçüde devlet müdahalesiyle sağlıklı piyasa işleyişini amaçlar hale gelmiştir. Yukarıdaki paragrafta kısaca özetlenen gelişmeler de devletin bir aktör olarak etkilediği hukuki alanlarda sonuçlar doğurmuştur. Bu so- nuçlar özellikle idare hukuku alanında kendisini göstermiş, devletin piyasadaki etkin aktör rolünden düzenleyici ve denetleyici role geçiş yapması idarenin hukuki yapısında da değişiklikler ortaya çıkarmıştır. Değişikliklerin konuyla ilgili önemli olan tarafı kamu hizmeti sunumu ve kolluk yapılanmasında kendisini göstermiştir. 4 Kamu hizmetinin kural olarak doğrudan kamu yönetimi eliyle yürütülmesi uygulama- ları değişmiş; ayrıca iktisadi kolluk faaliyetleri idare hukukunun ilgi alanına girmiştir. Bu durum da hukuka ilişkin akademik çalışma alan- larında başkaca alt başlıkları oluşturmuştur. Örneğin iktisadi kolluk faaliyetlerinin para ve sermaye piyasalarının düzenlenmesi, yabancı sermaye hareketlerinin incelenmesi, piyasa gözetimi, destekleme iş- lemleri gibi unsurları içermesi; bankacılık hukuku, sermaye piyasası hukuku, rekabet hukuku gibi başlıkları ortaya çıkarmıştır. 5 İdare hukukunun çalışma alanlarındaki değişikliklerden bir tanesi de kamu hizmetiyle ilgilidir. Yukarıda da değinildiği üzere kamu hiz- meti yürütüm yöntemleri emanet usulünden sözleşme usulüne doğru bir değişim göstermiştir. Böyle olunca da idarenin taraf olduğu söz- leşmelerin incelenmesi idare hukuku açısından daha önemli bir başlık 4 Müslüm Akıncı, “Ekonomik Kamu Düzeni ve Rekabet Kurumu”, Rekabet Dergisi , Sayı:5, Ankara, 2001, s.4 5 Turgut Tan, Ekonomik Kamu Hukuku Dersleri, 1. Basım, Turhan Kitabevi Yayın- ları, Ankara, 2010, s. 258 vd.