Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

382 Akademik Çalışma Alanı Olarak Kamu İhale Hukuku: Kavram ve Kapsam Üzerine İnceleme Yapılan açıklamalar bir arada değerlendirildiğinde kamu hizmeti- nin değişimi için bazı önemli sonuçları saptamak mümkündür. İlk ola- rak, birincil kamu hizmetleri olarak nitelendirilen savunma ve adalet gibi alanlar bir yana bırakılırsa kamu hizmetinin yürütüm esası kural olarak imtiyaz-ihale yöntemi haline gelmiştir. Bunun temel amacı dev- letin aynı hizmetleri daha ucuza sunma olanaklarının araştırılmasıdır. İkinci olarak, bu süreçte kamu hizmeti piyasaya açılmıştır Böylelikle geleneksel olarak genel ve ortak ihtiyaçları karşılamak için kullanılan kamusal ayrıcalıklar yerini rekabet alanlarına bırakmıştır. Bunun so- nucunda da kullanıcıların hizmet bedeli ödediği kamu hizmeti konu- larında artışlar meydana gelmiş; bu da anayasal eşitlik ilkesi için bir tartışma başlığı olmuştur. Üçüncü olarak, kamu hizmetindeki değişim devletin küçültülmesine aracılık etmiştir. Yeni sağ politikaların en önemli amacı, devlet örgütlenmesinin fazla hantal olduğu, bu nedenle ekonominin bütünü için fazlalık oluşturduğudur. Onun için devletin olabildiğince küçülüp, elinde alanları piyasaya bırakması kamu hiz- metinin özelleşmesiyle mümkün olacaktır. Yukarıda kamu hizmeti kavramı çerçevesinde değerlendirilen bü- tün bu süreç idarenin örgütlenmesi ve hukuki yapısında dikkate değer etkiler doğurmuştur. Kamu hizmeti görmek için kamu personeli istih- dam etmek yerine bir yüklenici ile özel hukuk sözleşmesi imzalanması giderek artan bir hizmet yürütüm yöntemi olmuştur. Konunun devlet tarafındaki değişimi bu yönde olmakla birlikte kamu hizmeti gördür- mek için daha fazla sözleşme imzalanacak olması piyasa tarafında da karşılık bulmuştur. Diğer iktisadi ilişkilere göre önemli ölçüde risksiz bir alan olarak görülen kamu hizmeti yürütümü için birçok yerli veya yabancı girişimci yüklenici adayı haline gelmiştir. Bunun sonucunda da ihale sözcüğü basit idari işlem olmaktan çıkmış; kuralları küresel ölçekte belirlenen ve küresel bir dille kurulan; iktisadi etkileri açısın- dan da ülkelerin milli gelirlerinin yüzde 15’ine yaklaşan büyüklüklere ulaşan bir işlemler bütünü olmuştur. 20 Yapılan açıklamalar sonucunda kamu ihale hukukunu konumlan- dırma çabasının ilk sonucuna ilişkin tespit yapılabilir: bu konu yine de temelinde bir idare hukuku alanıdır ancak ekonomik kamu hukuku, 20 İktisadi etkiler konusunda rakamlar için bkz. OECD, Government at a Glance, OECD Publishing, 2017, s. 148