Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

399 TBB Dergisi 2019 (145) Sera REYHANİ YÜKSEL Giriş Toplumun iki ana unsuru olan kadın ve erkek, biyolojik özellikleri bakımından farklıdır; buna cinsiyet denir. Kadın ve erkek olmanın bi- yolojik özellikler dışında toplumsal anlamı da bulunmaktadır ve aslın- da kadın-erkek denildiğinde aklımıza gelenler bu toplumsal anlamla ilişkilidir. 2 Erkek ve kadın genetik kodlarının %99’dan fazlası aynıdır ve insan genomundaki otuz bin genin sadece %1’inden daha azı cin- siyetler arasında değişkenlik gösterir ama bu farklı olan yüzde, acıyı ve zevki kaydeden sinirlerden algıyı, düşünceleri ve duyguları belir- leyen nöronlara kadar vücudumuzdaki tüm hücreleri etkiler. 3 Ama bu %1’den daha az olan farklılık yalnızca hücreleri değil, toplumun kadın ve erkeğe olan bakışını da kadının aleyhine olacak şekilde farklılaştırır. Tüm dünyada yaşanan hızlı toplumsal değişimin bir sonucu ola- rak kadın, giderek cinsiyet ayrımı engelini aşarak aktif işgücü olarak ekonomik yaşamda yerini almaktadır. 4 Buna rağmen toplumdaki var olan kabuklaşmış anlayışı değiştirmek çok kolay olmamaktadır. Top- lum, kadın ve erkeğe farklı davranmakta; hatta onlara farklı özellikler, davranışlar, görevler yüklemektedir. Kadın ve erkek birlikte çalışma yaşamının içinde olsa da, genelde kadının ev işlerini yürütmesi; erke- ğin ise ailenin gelirini sağlaması gerektiği düşünülmektedir. İş dönüşü erkeğin yerinin televizyonun karşısı; kadının yerinin ise mutfak 5 ol- ması hiç yadırganmamakta, olması gerekenin bu olduğu anlayışı sar- sılmaz şekilde devam etmektedir. Toplumsal açıdan kadın ve erkek rolleri bu şekilde algılanırken, hukuki açıdan kadını erkekle eşit hak- lara sahip kılacak düzenlemeler getirilmeye çalışılmaktadır. Nitekim günümüz hukukunda kadının hukuki statüsü daha çok kadın erkek eşitliği bağlamında ele alınmakta olup uluslararası düzenlemelerde veya anayasalarda kanun önünde eşitlik ilkesi esas alınmış ancak bu eşitlik çoğu zaman gerçeği yansıtmadığı için kadın hakları ayrıca tartı- şılmaya açılmıştır. 6 Aslında kadın hakları deyimi bile kadın erkek eşit- 2 Zehra, Y. Dökmen, Toplumsal Cinsiyet, İstanbul 2014, s. 11. 3 Louann Brizendine, Kadın Beyni, (Çeviren: Zeynep Heyzen Ateş), İstanbul 2014, s. 21. 4 Figen Ereş, “Türkiye’de Kadının Statüsü ve Yansımaları”, Gazi Üniversitesi Endüst- riyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi , Ankara 2006, Sayı 19, s. 41. 5 Dökmen, s. 17. 6 Nuran Koyuncu/Tuğba Bayraktar, “Geçmişten Günümüze Türk Hukukunda Ka- dının Hukuki Statüsü”, International Congress on Politic, Economic and Social Studies, 2017, s. 96.